Polityka Unii Europejskiej wobec imigrantów a postawy obywateli

• Author: Kamila Naumowicz
• Pages: 727-747

727

KAMILA NAUMOWICZ

POLITYKA UNII EUROPEJSKIEJ WOBEC IMIGRANTÓW A

POSTAWY OBYWATELI

„Tak wic wspomniane trzy moliwoci stały zawsze przed

człowiekiem, ilekroć spotkał si z Innym: mógł wybrać wojn, mógł

odgrodzić si murem, mógł nawizać dialog”1 -tymi słowami Ryszard

Kapuciski, znany polski podrónik i pisarz, opisuje spotkanie z

odmiennoci, które od czasów staroytnych a po dzi dzie jest wyzwaniem

dla człowieka. W dobie jednoczcej si Europy i globalizacji do spotka z

Innym dochodzi codziennie. Współczesny „inny” to dla nas cudzoziemiec,

uchodca, przedstawiciel mniejszoci narodowej bd etnicznej, wyznawca

innej religii. Wydaje si, e historia zatacza koło i znów, jak nasi przodkowie,

musimy odpowiedzieć sobie na to samo podstawowe pytanie – czy wybrać

wojn, odgrodzić si murem, czy nawizać dialog?

Europejska Polityka S>siedztwa a problem migracji

Odpowiedzi na te problemy miała być dla Unii Europejskiej

Europejska Polityka Ssiedztwa, bdca „prób ujednolicenia oraz

uporzdkowania stosunków łczcych Uni ze wszystkimi jej

ssiadami”2 a jeszcze prociej utworzeniem ‘krgu przyjaciół’ wokół

Unii – strefy dobrobytu i przyjaznego ssiedztwa opartego na bliskich

pokojowych stosunkach współpracy. Po raz pierwszy Europejska Polityka

Ssiedztwa połczyła wic wymiar wschodni i ródziemnomorski

ssiedztwa w jeden instrument3. Wyzwaniem dla UE stało si bowiem

rozszerzenie z 2004r., które znaczco wpłynło na zmian jej sytuacji

geopolitycznej i zmusiło do opracowanie nowej polityki ssiedzkiej4.

1 R. KAPUCISKI, Ten inny, Kraków 2006, cyt. za: Migracje midzynarodowe a

modernizacja systemu politycznego i społecznego, red. nauk. G. Firlit- Fesnak, Warszawa

2008, s. 23.

2 B. PISKORSKA, Wymiar wschodni polityki Unii Europejskiej, Toru 2008, s. 74.

3 UE stoi na stanowisko, i EPS nie zastpiła dotychczasowych instrumentów

polityki ssiedzkiej UE takich jak proces barceloski, Wymiar Północny, Partnerstwo

Euroródziemnomorskie czy strategiczne partnerstwo z Rosj, lecz działa wobec nich

równolegle i jest instrumentem komplementarnym, por. P.J. BORKO WSKI, P.J. BORKOWSKi,

Polityka s>siedztwa Unii Europejskiej, Warszawa 2009, s. 193-194.

4 Raport zawierajcy podstawowe załoenia nowej polityki ssiedzkiej „Szersza

Europa – jej ssiedztwo: Nowe ramy stosunków ze wschodnimi i południowymi

728

Komisja Europejska dostrzegła bowiem, i - jak to wynika z raportu –

współpraca i integracja s „warunkiem wstpnym stabilnoci politycznej,

rozwoju gospodarczego oraz zwalczania biedy i społecznych podziałów

w naszym wspólnym [midzynarodowym] rodowisku”5. Współpraca ta

ma być oparta na wspólnych wartociach, jakimi s poszanowanie praw

człowieka, demokracja oraz rzdy prawa, za celami współpracy maj

być bliskoć (Proximity) – aspekt polityczny współpracy, rozwój

(Prosperity) – symbolizujcy współprac gospodarcz oraz ubóstwo

(Poverty) – jako aspekt pomocy finansowej Unii Europejskiej dla krajów

ssiadujcych6.

Zacht dla pastw ssiadujcych w podejmowaniu wysiłku

przeprowadzania reform politycznych i gospodarczych miała być m.in.

zarysowanie perspektyw legalnej imigracji i przepływu ludnoci, choć

jaka sama Unia przyznała jest to cel odległy. Warto wspomnieć, i Unia

rozumiała znaczanie problemu niu demograficznego i procesu starzenia

si społeczestwa, globalizacji czy koniecznoci specjalizacji

pracowników, co przekładało si na koniecznoć współpracy w celu

stworzenia mechanizmów swobodnego przepływu pracowników tam,

gdzie ich umiejtnoci s najbardziej potrzebne7.

Dokument strategiczny Polityki Ssiedztwa został przyjty w

czerwcu 2004r.8 Zobowizuje on kraje ssiadujace do zaakceptowania

takich wspólnych wartoci jak: przestrzeganie praw człowieka, w tym

praw mniejszoci, praktyki dobrego rzdzenia, promocja przyjaznych

relacji z ssiadami, zasady gospodarki wolnorynkowej oraz trwałego

rozwoju, a take pewne kluczowe cele polityki zagranicznej, w tym

przede wszystkim walka z terroryzmem. Jako wspólny cel dla pastw

ssiadujcych Polityka Ssiedztwa stawia m.in. problem migracji z

pastw trzecich oraz handel ludmi. Komunikat Komisji z 2007r.9

podkrelił raz jeszcze, i przesłank lec u podstaw EPS jest ywy

interes UE w rozwoju ekonomicznym, stabilizacji oraz lepszym

zarzdzaniu pastw ssiadujcych, co zapobiega sztucznym podziałom a

poprzez rozprzestrzenianie pokoju i dobrobytu przynosi korzyć tak

ssiadami”, Bruksela 11.03.2003- COM (2003) 104 final. http://ec.europa.eu/ world/

enp/pdf/com03_104_en.pdf (data dostpu 2 czerwca 2010)

5 Tame, s. 3.

6 Por. szerzej P.J. BORKOWSKI, Polityka s>siedztwa Unii Europejskiej, Warszawa

2009, s. 192.

7 Por. “Szersza Europa…”, op. cit., s. 11.

8 European Neighbourhood Politcy Strategy Paper, COM (2004) 373 final,

12.05.2004. http://ec.europa.eu/world/enp/pd f/strategy/strategy_paper_en.pdf (data dostpu 2

czerwca 2010)

9 A Strong European Neighbourhood Policy, COM (2007) 774 final, 5.12.2008, s. 3

http://ec.europa.eu/world/enp/pdf/com07_774_en.pdf (data dostpu 2 czerwca 2010)