Arbitrazhi ndërkombëtar

• Author: Endri Papajorgji
• Position: Zv. Rektor dhe Dekan i Fakultetit të Drejtësisë i TBU (Tirana Business University)
• Pages: 73-77

73

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Tirana-Albania Vol. 1 No. 3

January 2016

Arbitrazhi ndërkombëtar

Prof. assoc. Dr. PhD (Uni Graz) Endri Papajorgji

Zv. Rektor dhe Dekan i Fakultetit të Drejtësisë i TBU (Tirana Business University)

Hyrje

Arbirtrazhi ndërkombëtar ka një rëndësi shumë të madhe në qarkullimin ndërkombëtar

ekonomik. Në rast se në marrëdhëniet ekonomike ndërkombëtare ka kontradikta,

procedurat e vështira dhe të gjata gjyqësore kombëtare nuk plotësojnë nevojat e bizneseve

të ndryshme, për zgjidhjen e konfliktit. Në shumë raste ndodh që vendimet e gjykatave

nuk njihen ose janë të zbatueshme në shtetet anëtare të BE-së. Për çështje të tilla

arbirtrazhi ndërkombëtar përcakton një proces, i cili u vjen në ndihmë bizneseve. Ky

proces është i shpejtë, jo burokratik dhe falë marrëveshjeve ndërkombëtare vendimet e

arbirtazhit janë të zbatueshme kudo në botë.

Avantazhet e arbirtrazhit ndërkombëtar qëndrojnë në atë se këto rregulla nuk janë

shtetërore dhe procedura nuk është aq formale sa ajo shtetërore, si dhe procedura është

shumë më e shpejtë sesa procesi gjyqësor. Përveç kësaj, gjykatësit e arbitrazhit janë

eskpertë ekonomist me eksperiencë, njohuritë e mëdha të të cilëve çojnë në një zgjidhje të

drejtë e të shpejtë të çështjes. Shpesh vetë palët, zgjedhin të paktën një pjesë të gjykatësve

të arbitrazhit. Procedurat e arbitrazhit janë shumë më të mbyllura (jo me publik) sesa

proceset gjyqësore dhe kjo u përshtatet shumë bizneseve ndërkombëtare. Në të njëjtën

kohë arbirtrazhi ndërkombëtar është rruga e vetme, për të rregulluar një çështje

ndërkombëtare të së drejtës në formë detyruese në sajë të Konventës së arbitrazhit të

New Yorkut të vitit 1958, vendimet e së cilës janë të zbatueshme në 146 shtete të botës. 1

Sigurisht që procedura e arbitrazhit ka edhe disavantazhe, të cilat janë, së pari kostot

për procedurat e arbitrazhit janë relativisht të larta, së dyti ekziston mundësia e mjeteve

ligjore, që vonojnë zbatimin e vendimeve të arbitrazhit. Një tjetër mangësi është se

vendimet e arbitrazhit janë të detyrueshme për palët pjesëmarrëse, duke e bërë

problematike për të tretët.

Në vazhdim në këtë punim do të përshkruhen elementet më të vështira të arbitrazhit

ndërkombëtar, ashtu sikurse edhe instrumentat më të rëndësishme ndërkombëtare në

këtë fushë.

Fjale kyçe: Arbitrazh, ndërkombëtar, ligj, Shqipëri, Proces.

Hyrje

Kushti i nevojshëm për hyrjen në procedurën e arbitrazhit është klauzola e

arbitrazhit. Kjo përcakton se palët në rast të një çështjeje ligjore nuk janë subjekt i

gjyqësisë së rregullt, por i arbitrazhit. Në rast të një konflikti ekzistues, palët mund

të bien dakord, që ta gjykojnë konfliktin e tyre nëpërmjet arbitrazhit. Në rastin

normal, klauzolat e arbitrazhit janë pjesë e përmbajtjes së kontratës.

Klauzola e arbitrazhit përmban informacione, nëse të gjitha ose vetëm konflikte

ligjore të përcaktuara në të gjykohen në kuadër të arbitrazhit. Ajo përmban

gjithashtu informacione në lidhje me përbërjen e gjykatës së arbitrazhit, ose në

1 http://www.uncitral.org/uncitral/en/uncitral_texts/arbitration/NYConvention_status.html ( 6.1.2016).