Aspekte të zgjerimit europian

• Author: Gladiola Mita
• Position: Universiteti Europian i Tiranës, Fakulteti i Drejtësisë
• Pages: 365-370

ISSN 2410-759X Balkan Journal of Interdisciplinary Research Special Issue No 1

Acces online at www.iipccl.org IIPCCL Publishing, Tirana-Albania June 2015

365

Aspekte t zgjerimit europian

Gladiola Mita PhDc

Universiteti Europian i Tiranës

Fakulteti i Drejtësisë

Abstrakt

Vështrim historiko-kronologjik i procesit të zgjerimit të BE nga Europa e “të gjashtëve” deri te

Europa e “të njëzetetetëve”. Rrugëtim me shifra e data. Zgjerimi me vende demokratike e vende

ish-komuniste. 1 maj 2004 është datë e rëndësishme për aderimin e 8 vendeve të Europës Lindore

në BE. Kujtë në Europë dhe ngarkesa e tyre historiko-nacionale. Kujtë e BE kanë tjetër kontekst

nga kujtë e vendeve antare; dhe ndryshojmë çdo herë kur zgjerohet me shtete të reja, sepse BE

është një hapësirë në ndërtim e sipër.

Procesi i integrimit Europian si një tërësi procesesh të përcaktuara. Integrimi dhe transferimi

i pjesëve të sovranitetit të pranuar nga shtetet. Përshtatja e institucioneve dhe e legjislacionit.

Negociatat komunitare dhe veçorite e tyre krahasuar me negociatat ndërkombëtare dhe traktatet.

Traktatet europiane si traktate për paqe të qëndrueshme.

Zgjerimi me antarë të rinj dhe zgjerimi i hapësirës së brendshme. Përafrimi i nivelit ekonomik

të vendeve-çështje e rëndësishme për Europën aktuale. Transformimi strukturor dhe politik i

vendeve lindore që antarësohen. Zhvillimi paralel i tregut dhe demokracisë. Monedha euro dhe

zona euro. Ndërtimi ekonomik dhe monetar i Europës. Strategjitë e reja pas rënies së komunizmit

për vazhdimin e ndërtimit të Europës. Europa politike dhe integrimi politik europian. Krizat e

shumta përcaktuese në zhvillimin e Europës politike. Kriza europiane si krizë e rritjes, si krizë

identiteti dhe krizë institucionale. E ardhmja e BE është e hapur. Europa ndodhet përballë sdave

të mëdha. Zgjerimi i BE me vende më pak të zhvilluara vonon zgjerimet e reja. Procesi i integrimit

procesi më i rëndësishëm në Europën post-komuniste.

Fjalë kyçe: Integrim, proces, kuj europian, transferim sovraniteti, zona euro, përafrim ekonomik,

krizë, europa politike.

Aspekte të zgjerimit Europian

-Hyrje rreth historikut të procesit të zgjerimit.

Sipas projektit llestar të Traktatit të Romës i shprehur në nenin 237 “Çdo shtet europian

mund të kërkoj që të bëhet anëtar i Komunitetit”. Le t’i hedhim një vështrim historikut të

procesit të zgjerimit europian. Në 18 Prill të vitit 1951 vendet themeluese të Komunitetit

Europian të Qymyrit dhe Celikut ishin Franca, Gjermania, Italia, Belgjika, Hollanda dhe

Luksenburgu.

Në vitin 1973 kemi zgjerimin e parë ku Britania e Madhe, Irlanda dhe Danimarka duke

ju bashkuar me të “gj ash tët” formuan Europën e “të nëntëve”. Europa e “të dhjetëve” bëhet

më 1981 kur Komunitetit i bashkohet Greqia. Europa e “të dymbëdhjetëve” formohet në

vitin 1986 kur hyjnë në Komunitin Europian Spanja dhe Portugalia.