Disa vërejtje në përkthimin e veprës së Oscar Wilde 'Portreti i Dorian Greit'

• Author: Nikoleta Kalldrëmxhiu
• Pages: 44-48

44

Vol. 3 No. 1

May, 2017

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Graz-Austria

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Disa vërejtje në përkthimin e veprës së Oscar Wilde “Portreti i Dorian Greit”

Nikoleta Kalldrëmxhiu

Analizë

Përkthimi është një proces mbresëlënës që i ngjashëm me kritikën letrare bëhet në

vetvete shtojcë e veprës së krij uar. Përkthimi pasuron gjuhën tonë dhe dëshmon për

potencialin e kësaj të fundit. Puna e përkthyesit është ajo e njohësit të mirë të kulturës

dhe gjuhës së të paktën dy popujve. Përkthyesi zotëron kulturën të interpretojë shen-

jën gjuhësore si palimpsest gjuhësor, ku presin të dalin në pah si arti ashtu edhe dij a

të bashkuara në një të vetme.

Secila gjuhë ka identitetin e saj, tiparet e saj krejt të veçanta. Por kjo nuk e bën përk-

thimin një veprimtari të frikshme dhe të paezaurueshme. Përkundrazi larmia e men-

dimit dhe e formës gjuhësore është një përvojë, në mos një profesion i bukur. Përvoja

e e përkthimeve është një dëshmi e mundësive që ofrojnë gjuhët për t’u transmetuar

te njëra tjetra Objekti i punës së përkthyesit, siç edhe do ta ilustrojmë më poshtë

nuk janë përkthimi i  alëve, lokucioneve apo strukturave të veçanta të shkëputura

nga konteksti dhe rrethanat ligjërimore. Vëmendje nga ana e përkthyesit i kushtohet

përqendrimit në thënien kryesore, i unitetit global të kuptimit1[1].

Pa u zgjatur te metodat e sotme të përkthimit si një veprimtari me interes në rritje në

këtë mëtim të shkurtër do t’i drejtohem vetëm një lloj përkthimi, që është ai artistik i

cili shkon gjithmonë paralelisht me problemin e besnikërisë me origjinalin. Fakti që

duhet të sjellësh një vepër letrare nga gjuha burimore lidhet si me talentin artistik

të përkthyesit ashtu edhe me punën e tij si studiues. Përkthyesi i ndarë midis botës

akademike dhe asaj të letrave, mbetet krij uesi i një ndërthurjeje tërheqëse të dyjave,

Ai përcjell pavarësisht ngarkesës “Papërkthyeshmërisë linguistike” dhe “ Papërkthy-

eshmërisë kulturore”, qasjen e dy botëve që i bashkon universaliteti njerëzor dhe për

sa kohë ka parametra të afërt edhe ai gjuhësor.

gjithkush një njeh më shumë se një gjuhë të huaj e di se midis gjuhëve ka ndryshime

sikurse ka edhe ngjashmëri. Më tej gjuhëtarët kanë përpunuar parime universal që

vlejnë për të gjitha gjuhët[2], d.m.th në çdo gjuhë veç parimeve universale veprojnë

dhe rregulla të veçanta. Pra ka parime dhe parametra. Pa dashur të lodhim atë që

lexojmë por për ta nxitur lexuesin të mendojë se përkthimi nuk është një veprimtari

thjesht artistike, do të japin disa shembuj ku ilustrojmë se si duke ruajtur kuptimin

kemi realizuar rregullat e ndryshme që ofron gjuha dhe mundësitë e secilës për t’u

shprehur. Së dyti, do të përmendim rolin e sinonime në përkthim, si dhe vlerën e tyre

stilistike. E treta, lidhet me realizimin e konceptit meqenëse ai është edhe qëllimi fi nal

i çdo krij imi artistik, të ndikojë dhe të formojë kulturën e lexuesit.

Vepra e zgjedhur për qëllimin e mëtimit është romani i njohur i Oskar Wilde “Por-

treti i Dorian Greit”, i cila bën lidhjen midis objektit bukurisë dhe shprehjes së saj

të mirës apo shëmtimit; a ësisë së objektit Bukurisë për të prodhuar ndjesi të jashtëzakon-

shme. I ndikuar tërësisht nga hedonizmi, autori ka vendosur bukurinë fatale si prodhim

i kësaj doktrine, të jetuarit veçse për kënaqësi. Edhe kjo  alë nuk zë vend në  alorin

e gjuhës shqipe, kur edhe mund të zinte vend sepse hedonika zë vend sot si degë e

psikologjise dhe e etikës.