Si do të ndryshoje gjuha shqipe

• Author: Sadiona Abazaj
• Pages: 199-204

199

Vol. 2 No. 3

January, 2017

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Tirana-Albania

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Si do të ndryshoje gjuha shqipe

Sadiona Abazaj

Abstrakt

Përsa i përket temës në lidhje me “Gjuhen Shqipe” mund të them se përbën një objekt shumë

të rëndësishëm studimi. Kjo dhe për vetë faktin se ka vlerënmëtë madhe në sfondin historik-

kulturor shqiptar, dhe sepse janë ngritur shumë pikëpyetje për standardizimin e toskërishtes

dhe lënien mënjane ose mos integrimin e gegërishtes në gjuhën standarde, si dhe përpjekjet

për të bërë ndryshime në kohën e sotme në këtë gjuhë.

Artikulli përbëhet nga parathënia, hyrja, tre kapitujt: 1) Toskërishtja si Gjuhë Standarde, 2)

Problemi i Integrimit të Gegërishtes dhe 3) Paskajoriadhe në fund epilogu dhe biblografi a. Tre

kapitujt janë ndarë paraprakisht në lidhje me historinë e gjuhës shqipe nga Kongresi i parë për

standardizimin e gjuhës shqipe deri në ditët e sotme.

Fjalet kyçe: Gegërishtja, toskërishtja, paskajoria, standardizim, integrim.

Hyrje

“Një gjuhë e përbashket përtej caceve shtetërore,mbetet shprehja e një njesie

nacionale dhe një shkallë të caktuar të kulturës dhe bashkësise që e fl et.Përpjestimi

është i karakterit të drejte, në mënyre që sa më e forte të jetë ajo njesi, sa më e ngritur

ajo shkallë kulture, aq më e formuar paraqitet gjuha e përbashket si në të folur dhe

sidomos në shkrim.”, kështu shprehej profesori Eqerem Cabej, një nga njohësit dhe

studiuesit më të përkushtuar të gjuhës shqipe, në një ̲ alim të mbajtur në kongresin

e drejtshkrimit të gjuhës shqipe në vitin 1972. Cabej rradhiti para gjithë delegatëve

domosdoshmërine e njëhësimit të gjuhës sone, një gjuhë e cila do të qëndronte

përmbi dialektet, me një madhësi mbidialektore dhe në njefare mënyre emëruesi i

përbashkët dhe sinteza e tyre.Ajo paraqet një realitet dhe njëkohesisht rezultatin e

një abstraksioni të formuar gjate kohës, në mënyrë që nuk përputhet me një dialekt

territorial të caktuar, as edhe me dialektin që përbën bazën e saj.”MjaW më, mëndasi

gjuhësore sipas dialekteve, sepse këto janë shumë të rrezikshme për fatin e kombit”-u

kujtonte Cabej të pranishmëve në këtë kongres.1

Pas argumentëve shkencore por edhe patriotike të gjuhëtarit Cabej por edhe shumë

të tjerëve të W uar në kongres, të gjithë votuan unanimisht standartin e vendosur

tashmë të gjuhës shqipe. Të gjithë ne nga jugu në very, do të fl isnim një norme që

kishte në themel toskërishten. Atëherë u tha se ishte një shkrirje mes toskërishtes

dhe gegërishtes,por faktet treguan se gati dhjetë përqind e standartit do ti përkiste

gegërishtes e pjesa tjetër binjakes së saj toskë. Në atë kohëaskush nuk foli, askush nuk

kundërshtoj dhe nëse do të kishte opozitar nuk do të guxonin të hidhnin argument

kundër gjuhës së vendosur tashmë nga partia, por edhe nga gjuhëtarët.

1 ‘Gjuha shqipe,pjese e kultures kombetare’, Artikull në Gazetën Drita nga Zehrudin Dokle,16

Mars 2003,faq.10