Emrat familjarë apo patronimet në qytetin e Gjakovës me rrethinë

• Author: Zeki Morina
• Position: Universiteti i Prishtinës 'Hasan Prishtina' & Universiteti i i Gjakovës 'Fehmi Agani'
• Pages: 493-495

ISSN 2410-759X Balkan Journal of Interdisciplinary Research Special Issue No 1

Acces online at www.iipccl.org IIPCCL Publishing, Tirana-Albania June 2015

493

Emrat familjarë apo patronimet në qytetin e Gjakovës me rrethinë

Mr.sc. PhD.c Zeki Morina

Universiteti i Prishtinës “Hasan Prishtina”

&Universiteti i i Gjakovës “Fehmi Agani”

Abstrakt

Ky punim paraqet një përmbledhje nga onomastika që përbëhet nga dy grupe të mëdha emrash:

a/ emrat e njerëzve apo emrat vetjakë (antroponimet) dhe emrat familjarë përkatës të tyre

(patronimet) dhe b/ emrat e vendeve (toponimet), të cilat, duke qenë të shumta dhe të ndryshme,

mund të grupohen edhe sipas ndarjeve të tjera. Në këtë punim, gjithsesi, do të ndalemi te emrat

familjarë apo patronimet që është e një rëndësie të vaçantë të studiohen e të paraqitet kjo kategori

emrash. Saktësisht, së pari duhet të përmendim rrethanën që në traditën e hershme shqiptare në

pasurinë e përgjithshme të patronimeve , emrat e formuar në Gjakovë dhe rrethinë të saj, përbëjnë

një pasuri të pakontestueshme në këtë trevë të pa shfrytëzuar në drejtim të onomastikës si një

disiplinë e re shkencore, një shkencë sa interesante aq edhe e rendësishme, në drejtim kërkimesh që

ngërthen mundësi për shqyrtime të ndërlidhura e ndërdisiplinare, që të shpien në përfundime me

vlerë e në veçanti në rastin e gjuhëve me dëshmi të vona shkrimore siç është gjuha shqipe.Shiquar

nga një këndvështrim dhe marrë në tërësi kuptojmë se emrat familjarë apo patronomet kanë vajtje-

ardhje të pandërprerë e që si rrjedhojë kanë emrat vetjakë (antroponimet), me traditë të hershme

shqiptare.P.sh.: Emri vetjak i atit ka shërbyer si emër familjarë, se në krye të herës patronimi ishte

në rasën gjinore (Marku i Gjonit, Anxhelina e Tomës, Vilsoni i Ndrecës, Filja e Dedës), apo edhe

në trajtë trigjymtyrëshe (Marku i Gjon Gjergjit, Marta e Zef Lleshit, Anxhelina e Tomë Dedës etj).

Fjalë çelës: Onomastika, patronimet, antroponimet, toponomet.

Hyrje

Është e një rëndësie të veçantë të studiohen e të parqiten edhe emrat familjarë (patronimet)

që kanë një vajtje –ardhje të pandërprerë e që si rrjedhojë kanë emrat vetjakë (antroponimet).

Saktësisht, së pari , duhet të përmendim rrethanën që në traditën e hershme shqiptare.

Emri vetjak i atit ka shërbyer si një emër familjar

S’do mend se në krye të herës patronimi ishte në: rasën gjinore (Marku i Gjonit, Marta e

Zet, Anxhelina e Tomës, Vilsoni i Ndrecës, Filja e Dedës, Muhameti i Gjeladinagës,Sadiki i

Sadikagës etj.) apo edhe në trajtë trigjymtyrëshe (Marku i Gjon Gjergjit, Marta e Zef Lleshit,

Anxhelina e Tomë Dedës, Vilsoni i Ndrecë Marjanit, Filja e Dedë Ndout, Lili i Prenkë Tahirit,

Malushi i Xajës Halilagës etj). Me kalimin e kohës patronimet lluan të përdorën në:

Rasën emërore (Mark Gjoni, Marte Ze, Anxhelin Toma, Vilson Ndreca, File Deda, Pal

Bajraktari, Istref Alija , Shkrel Pranushi, Hasan Prishtina, Mehmet Zajmi, Bedri Pejani Bibë

Doda, Bajram Daklani, Bajram Curri, Eshref Frashëri, Beqir Vokshi etj), (Shpuza, 1998, 67

& Mehmeti, 1984, 98) apo në :

Tri gjymtyrë: emri, emri i atit dhe i gjyshit (Prenkë Bibë Doda, Shaban Mehmet Zajmi,

Asllan Ymer Curri, Haxhi Adem Babai, Zef Kolë Ndoja, Sulejman Agë Vokshi,Dodë

Nikollë Alija, Simon Gjokë Alija, Qun Dedë Tunaj, Franë Ndrecë Tunaj, Ndrecë Nikollë

Marku, Zef Tuc Domxhoni,Sylë Ukë Lekëbibaj,Mark Qun Hila, Mon Prekë Tahiri, Dedë