Etiologjia kriminale në qytetin e Prishtinës në periudhën 1999-2014

• Author: Fidair Berisha
• Position: Ligjërues në Kolegjin Internacional-Prizren
• Pages: 251-258

251

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Tirana-Albania Vol. 1 No. 3

January 2016

Etiologjia kriminale në qytetin e Prishtinës në periudhën 1999-2014

PhD (C.) Fidair Berisha

Ligjërues në Kolegjin Internacional-Prizren

Abstrakt

Krimi si dukuri ka qen dhe mbetet bashkëudhetar dhe preokupim i të gjitha kohërave

dhe etapave njerëzore. Etiologjia kriminale konsiderohet si njëri ndër sektorët më të

rëndësishem në studimet dhe kërkimet që kan të bëjnë me kriminalitetin në përgjithësi.Pra

Etiologjia analizon dhe studion lidhjet kauzale ne mes te rrethanave dhe faktorëve të

ndryshëm të kriminalitetit.Po ashtu etiologjia kriminale studion dhe bënë hulumtimin e

shkaqeve dhe rrethanave që kan të bëjnë më të gjitha sjelljet kriminale dhe dukurite

tjera negative në shoqëri. Në kryerjen e krimeve ndikojnë disa shkaqe ,të cilat mundë të

jenë të mbrendshme ose te jashtme dhe pikërisht për këtë studimet etiologjike merren

me faktorët objektiv-egzogjen dhe faktorët subjektiv-endogjen te cilet e kushtëzojn

fenomenin e kriminalitit dhe dukurive tjera antisociale dhe negative në shoqeri.Faktorët

që ndikojn në kriminalitet jan të shumëllojshëm dhe të natyrave të ndryshme ,dhe nuk

veprojnë të shkëputur nga njeri tjetri,por jan te ndërlidhur me njëri tjetrin.Andaj për të

ardhur deri te një përfundim sa më i sakt lidhur me shkaqet e krimit në përgjithësi

,etiologjia kriminale merret me detajisht me këtë lëmi në mënyrë që të gjinden faktorët

kryesor të kriminalitetit.

Fjalët kyçe: Krimi, etiologjia kriminale, shoqëria, lidhjet kauzale.

Hyrje

Etiologjia– Çfarë është etiologjia? (nga greqishtja áéôßá, etia = shkak+ ëïãßá, logjia

= shkencë).Etiologjia është studimi i shkakut (shkakësisë) apo fillimin e diçkaje. Ky

term përdoret në rastet kur duam të gjejmë, studjojmë dhe arsyetojmë shkakun pse

gjërat ndodhin dhe është shumë i përdorur në filozofi, mjekësi, teologji, biologji,

gjeografi, psikologji, etj.Me zhvillimin e shoqërisë njerëzore është zhvilluar e përsosur

edhe krimi. Si i tillë, ka tërhequr vëmendjen e studiuesve në mjaft disiplina si:

kriminologji, kriminalistikë, sociologji, psikologji, mjekësi ligjore, e drejtë penale

etj. Në ditët tona, studimi i formave të shfaqjes së kriminalitetit, të shkaqeve dhe të

rrethanave që mundësojnë atë dhe parandalimi i tij marrin rëndësi të veçantë. Që

prej shekullit XX kriminologjia ka bërë objekt studimi të saj lidhjet ndërmjet faktorëve

të ndryshëm të mjedisit fizik, social dhe kriminalitetit.Në kohën e sotme është për

tu brengosur sepse institucionet po bëjn krejt pak për të indentifikuar shkaktarët e

krimit në Republikën e Kosovës.Prandaj arsyeja pse jam përcaktuar të merrem me

këtë hulumtim, është pikërisht mungesa e interesimit të organeve shtetrore dhe më

gjerë për të hulumtuar se cilët janë faktorët kryesor që ndikojn drejtpersëdrejti në

krim.Pra problemi etiologjik i krimit në Prishtinë ka qen dhe mbetet problem kryesor

për tu hulumtuar, arsyet jan te shumta ,sipas asaj që vërehet identifikimi i shkaqeve

të krimit kishte me qen mënyra me e duhur që të jepte efekt për të parandaluar

rastet kriminale..Gjatë hulumtimit vijm në përfundim se në qytetin e Prishtinës

,ndër shkaktarët kryesore të organizimit shoqëror që ndikojnë në kriminalitet janë: