Evazioni Fiskal- si efekt i papërshtatshëm i tatimit ndaj obliguesve tatimor dhe format e paraqitjes së tij

• Author: Simeana Beshi
• Position: Fakulteti Juridik, Kolegji Fama, R. e Kosovës
• Pages: 243-249

243

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Tirana-Albania Vol. 2 No. 1

May, 2016

Evazioni Fiskal- si efekt i papërshtatshëm i tatimit ndaj obliguesve

tatimor dhe format e paraqitjes së tij

LL. M. Simeana Beshi

Fakulteti Juridik, Kolegji Fama, R. e Kosovës

Abstrakt

Çështja që trajtohet është evazioni fiskal, në kuptim të shmangies së pagimit të tatimeve

dhe ekonomisë informale.

Dukuria e shmangies nga pagimi i tatimeve është i pranishëm në të gjitha vendet e botës.

Në një formë apo një tjetër dhe për një shkallë më të vogël ose më të madhe, ajo ka

ekzistuar dhe vazhdon të ekzistojë në të gjitha shoqëritë.

Evazioni tatimor njihet edhe me shumë emra të tjerë si: ekonomi e fshehtë, ekonomi në

hije, ekonomi jozyrtare, joformale dhe ekonomia e tregut në të zezë.

Evazioni fiskal është një aktivitet i lidhur në të shumtën e rasteve me bizneset që përdorin

transaksione të parave të pista, e cila u jep atyre mundësinë të mos e deklarojnë atë dhe

të mos paguajnë tatim për të.

Prezenca e shmangies nga pagimi i tatimit është thjesht një reflektim i iniciativave të

individëve për të fshehur aktivitetet e tyre ekonomike, apo për shkak se këto aktivitete

do të jenë më pak të dobishme nëse praktikohen në sektorin formal, ose tjetra, për shkak

se aktivitetet janë të paligjshme për të filluar me to.

Fjalët kyçe: evazioni fiskal, ekonomia informale, kontrabanda, amnistia tatimore, letrat

e Panamasë.

Hyrje

Fenomeni i evazionit tatimor është i pranishëm në vendet në zhvillim, në vendet ku

funksionon ligji, prandaj edhe shteti i Kosovës është i ekspozuar ndaj këtij fenomeni.

Ky fenomen zhvillohet edhe më shumë në vendet ku mungon infrastruktura ligjore,

mbi të gjitha gadishmëria e zyrtarëve përgjegjës për të parandaluar këtë fenomen në

kuadër të mundësive që disponojnë.

Evazioni fiskal në përgjithësi paraqitet kur njerëzit nuk raportojnë të gjitha të

ardhurat e tyre, përkatësisht kjo dukuri duhet të kuptohet si shmangie e qëllimshme

e obligimit tatimor që derivon nga kryerja e ndonjë aktiviteti ekonomik. Qytetarët

e bëjnë këtë për të reduktuar shumën e tatimit që duhet të paguajnë për të patur një

përfitim personal.

Kosova ka shkallë të lartë të shmangies nga tatimi dhe kjo vjen si pasojë e inspektimit

të pamjaftueshëm të ndërmarrjeve dhe paaftësisë për zbatimin e ligjeve në fuqi. Në

anën tjetër, respektimi i ligjeve tatimore është përgjegjësi esenciale qytetare. Një

vend demokratik, që synon të jetë edhe Kosova, kërkon nga qytetarët pagesën e

tatimeve dhe obligimeve tjera të cilat financojnë ofrimin e shërbimeve publike. Këto

shërbime mund të sigurohen vetëm me mbledhjen e duhur të tatimeve. Këtë e thekson

fuqishëm edhe Kushtetuta e Republikës së Kosovës, në nenin 119 pika 8, ku

shprehimisht thuhet: “Secili person është i obliguar që të paguajë tatimet dhe

kontributet e tjera të parapara me ligj” (Kushtetuta e Republikës së Kosovës, 2008).