Fotosinteza

• Author: Majlinda Marini
• Pages: 42-49

42

Vol. 4 No.3

January, 2019

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Graz-Austria

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Fotosinteza

Majlinda Marini

Procesi i fotosintezës

Procesi i formimit të lëndës organike në prani të CO2, ujit, energjisë së dritës, pigmentit

klorofi l gjatë të cilit çlirohet oksigjen, quhet fotosintezë. Thelbi i fotosintezës qëndron

në shndërrimin e energjisë së fotoneve të dritës në energji të lidhjeve kimike. Ajo

mund të karakterizohet edhe si një seri reaksionesh oksidoreduktimi.

Ky proces zhvillohet tek bimët dhe algat. Oksigjeni që çlirohet gjatë fotosintezës

për ohet gjatë zbërthimit të molekulës së ujit. Fotosinteza është procesi, në të cilin

bimët e gjelbërta përdorin energjinë e diellit për të prodhuar karbohidrate nga gazi

karbonik (CO2) dhe uji (H2O) në prani të klorofi lës :

6CO2+ 6H2O ----------> C6H12O6+ 6O2

Çfarë është fotosinteza (procesi i marrjes së dioksidit të karbonit)

Një bimë mund të kryejë procesin e fotosintezës në pjesët e saj jeshile me ndihmën e

kloroplasteve. Qëllimi është prodhimi i sheqerit (glukozës) dhe prodhimi i oksigjenit

(O2). Për të kryer procesin e fotosintezës, bimës i nevojiten tre elemente: uji i marrë

nëpërmjet rrënjëve, dioksidi i karbonit (CO2) nëpërmjet poreve të gjetheve dhe drita

(e diellit) si burim energjie. Bima nuk mund ta kryejë procesin e fotosintezës në

mungesë të dritës.

Ujë + dioksid karboni + dritë  glukozë + oksigjen

6H2O + 6CO2  C6H12O6 + 6O2

Glukoza e formuar konvertohet në komponentë të tjerë, si celulozë dhe niseshte. Këta

komponentë shërbejnë si ushqim për njerëzit dhe kafshët, si dhe si lëndë djegëse

(dru) për njerëzit.

Bimët e marrin energjinë e nevojshme për kryerjen e procesit të fotosintezës nëpërmjet

klorofi lit. Te bima kjo lëndë gjendet në kloroplaste (të quajtura ndryshe edhe ushqyesit

e gjelbër). Klorofi li u jep bimëve ngjyrën e gjelbër. Edhe pse të gjitha pjesët e gjelbra të

bimëve përmbajnë klorofi l, pjesa më e madhe e energjisë prodhohet në gjethe.

Katabolizmi (Disimilimi)

Ashtu sikurse njeriu, edhe bima përdor energji. Këtë energji bima mund ta prodhojë

lirisht nëpërmjet djegies së glukozës, gjatë së cilës çlirohet dioksid karboni. Gjatë kët

procesi, sikurse edhe te njeriu, përdoret oksigjen. Ku proces quhet katabolizëm.

Glukozë + oksigjen  ujë + dioksid karboni + energji

C6H12O6 + 6O2  6H2O + 6 CO2 + energie

Rezultati është se, gjatë ditës, kur bima kryen si procesin e katabolizmit ashtu edhe atë

të fotosintezës, në të dyja anët ndodh shkëmbim i oksigjenit dhe dioksidit të karbonit.

Procesi i fotosintezës nuk kryhet gjatë natës. Ndërsa procesi i katabolizmit po. Gjatë

natës bima merr oksigjenin dhe çliron dioksidin e karbonit.

Fatmirësisht, bimët thithin më shumë dioksid karboni gjatë procesit të fotosintezës

se sa nga ç'prodhojnë gjatë procesit të katabolizmit. Nga ana tjetër, gjatë procesit

të fotosintezës ato çlirojnë më shumë oksigjen se sa përdoret gjatë procesit të