Historiku i krizave financiare dhe efekti i krizës financiare në ekonominë amerikane

• Author: Jeton Zogjani
• Position: MBA & MSc
• Pages: 22-31

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Tirana-Albania Vol. 1 No. 2

September 2015

22

Historiku i krizave financiare dhe efekti i krizës

financiare në ekonominë amerikane

Jeton Zogjani

MBA & MSc

Abstrakt

Në këtë punim është hulumtuar mbi historikun e krizave financiare gjatë shekujve të

fundit dhe efekti i këtyre krizave në ekonomin globale po ashtu është hulumtuar edhe

de-rregullimin i sistemit ekonomik global nga krizat financiare, si dhe një fokus të veçantë

në këtë hulumtim i është dhënë edhe efektit të krizës së fundit financiar globale në

ekonominë amerikane. Punim është i bazuar kryesisht në argumentet teorike dhe ofron

shtjellim mbi ecurinë e krizave financiare dhe efekti i këtyre krizave në periudhe post

krizë. Në fakt, ky punim është i përbëre në tre (3) kapituj kryesor: Në Kapitullin e parë (I)

është identifikuar historiku i krizave financiare nëpër vendet me ekonomi të zhvilluar

pastaj janë analizuar faktorët që kanë ndikuar deri tek shfaqja e tre (3) krizave me pasoja

mjaft më të mëdha globale, si dhe vlera totale e dëmeve që kanë shkaktuar këto kriza në

ekonomin e gjithëmbarshme. Kapitulli i dytë (II) është i bazuar kryesisht në shkaqet e

krizave financiare dhe de-rregullimin e sistemin ekonomik dhe financiar pastaj është

analizuar efekti i shkollave ekonomike dhe ndikim i politikave qeveritare mbi tejkalimin

e tre (3) krizave me përmasa globale. Gjithashtu është analizuar ecuria e GDP-së në dy

dekadat e fundit nëpër regjionet kryesore ekonomike në botë pastaj janë identifikuar

rreziqet kryesore që ka sjellë kriza e fundit në tërë ekonomin globale si dhe janë identifikuar

rekomandimet e institucioneve me ndikim për ristrukturimin e sistemi ekonomik dhe

financiar global pas krizës së fundit financiare. Në kapitullin e tretë (III) fillimisht janë

identifikuar gjashtë (6) kriza financiare, tre (3) prej tyre me përmasa më të vogla dhe tre

(3) tjera me përmasa më të mëdha. Pastaj është analizuar në detale edhe ecuria dhe

rrjedha e krizës financiare nga flluskat e para deri tek efekti i saj në tregjet hipotekare të

SHBA-ve dhe në tërë sistemi ekonomik global.

Fjalët kyçe: ekonomia liberale, hipotekat bankare, recesioni global, tregu i kredive.

Hyrje

Nëse e shikojnë nga prospekti historik, kriza financiare nuk është një fenomen i ri

por është një fenomen që jemi ballafaquar shpesh-herë qoftë në nivel planetar (si

kriza financiare në vitin 2007, kriza e naftës 1974 dhe kriza e madhe e depresionit

1929 - 1933) qoftë në nivel të rajoneve (si kriza aziatike 1997), qoftë në nivel të

shteteve të ndryshme, (Trabelsi, M. A, 2011) & (Singh, A., 1998). Pra, është një

fenomen me të cilën shpesh-herë pa vullnetin dhe dëshirën tonë po ndeshemi në

shumë fusha të domosdoshme të jetës tonë, si në atë: ekonomike, financiare, sociale.

Ky fenomen ka sjellë lëkundje reciproke të besimit individ - institucion pastaj ka

krijuar krizë psikologjike (shqetësim tek të punësuarit, uljen e të ardhurave dhe

standardit jetësor, etj), themi shkurtë një të ardhme mjaft të pasigurt për qytetërimin

moderne. Vlerësimet mbi krizën financiare janë nga më të ndryshmet por siç

përkufizojnë (Sivakumar, N. & Krishnaswami, S. R., 2012), krizën e fundit është kriza