Kontributi i teksteve të shkencave sociale në edukimin gjinor të gjimnazistëve

• Author: Marta Topçiu
• Position: Universiteti 'Aleksandër Xhuvani'
• Pages: 246-253

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Tirana-Albania Vol. 1 No. 2

September 2015

246

Kontributi i teksteve të shkencave sociale në edukimin gjinor të

gjimnazistëve

Marta Topçiu

Universiteti “Aleksandër Xhuvani”

Abstrakt

Teksti shkollor s’është vetëm një instrument didaktik i mësimdhënies dhe mësimnxënies por

edhe një mjet i fuqishëm ideologjik dhe kulturor që ndihmon në ndërtimin e identitetit dhe

mentaliteteve kolektive. Ai dikton, ose të paktën, përshkruan sjelljet sociale, politike, gjinore

dhe kulturore që fëmijët, adoleshentët, të rinjtë, vajza dhe djem duhet të adoptojnë. Për këtë

arsye ai duhet të shihet si komponent i rëndësishëm i integrimit gjinor për çdo strategji

kombëtare. Tema nxjerr në pah kontributin e tekstit shkollor në edukimin gjinor të të rinjve

tanë gjimnazistë. Ajo u referohet teksteve të grupimit “Shkenca shoqërore”. Realisht këto

tekste, dallojnë për përpjekje serioze lidhur me orientimin e të rinjve larg roleve gjinore të

deformuara. Ka brenda tyre tema, pjesë, paragrafë, ushtrime, apo fjali të veçanta që ndihmojnë

në edukimin gjinor të të rinjve. Shpesh ato mbartin ftesa për debat lidhur me dhunën në

përgjithësi dhe atë ndaj gruas në veçanti, me mosrespektimin e ligjit, me padrejtësitë ndaj

grave, me vetëvlerësimin e ulët të tyre. Nuk mungojnë debatet për tema tabu të së djeshmes

për të kultivuar tek të rinjtë sensin e drejtësisë, e barazisë midis njerëzve, vajzave dhe djemve,

burrave dhe grave. Të rinjtë duhet të edukohen për të mbajtur qëndrimin e duhur kundër çdo

padrejtësie, pabarazie, diskriminimi apo mentaliteti të gabuar gjinor, për të flakur tej çdo

model negativ të së shkuarës. Në këtë aspekt qëllimet, synimet, objektivat e drejtë të teksteve

mësimore marrin jetë vetëm kur mësuesit udhëhiqen dhe i zbatojnë ato me përkushtim.

Fjalë kyçe: tekst mësimor, edukim gjinor, gjimnazist, shkenca sociale, role gjinore.

1. Rëndësia e tekstit shkollor

Teksti shkollor përbën ende sot mjetin didaktik më të përdorur brenda institucionit

shkollor. Duke qenë dëshmitar i evolucionit të shoqërisë, teksti shkollor është

njëkohësisht një mjet transformimi: ai prezanton një model të asaj çka është apo

asaj që do të donim të ishte shoqëria.

Pra ai është edhe një mjet i fuqishëm ideologjik dhe kulturor që ndihmon në

ndërtimin e identitetit dhe mentaliteteve kolektive. Duke marrë pjesë në transmetimin

e vlerave lidhur me nacionalizmin, qytetërimin, moralin, problemet gjinore etj, ai

dikton, ose të paktën, përshkruan sjelljet sociale, politike, gjinore dhe kulturore që

fëmijët, adoleshentët, të rinjtë, djem dhe vajza, duhet të adoptojnë. (Bhasin, 2001,

10).

Teksti shkollor është më shumë se një mjet i thjeshtë didaktik i mësimdhënies dhe

mësimnxënies.

2. Ndërgjegjësimi i aktorëve të shkollës së mesme lidhur me problemet gjinore

Socializimi gjinor mbart procese nëpërmjet të cilave gjinia mësohet. Rolet e seksit

edukohen gjatë fëmijërisë dhe përforcohen gjatë gjithë jetës në familje, në shkollë,

në praktikat kulturore, si edhe në vizionin global që e ndan botën sipas një optike

gjinore ku mashkullorja dhe femërorja nuk janë dy “norma” të pavarura por pjesë të