Liria e vendosjes si një nga liritë themelore të tregut të BE-së

• Author: Endri Papajorgji - Greta Alikaj
• Position: Zv. Rektor dhe Dekan i Fakultetit të Drejtësisë i TBU (Tirana Business University) - Ministria e Zhvillimit Ekonomik, Turizmit, Tregtisë dhe Sipërmarrjes
• Pages: 44-48

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Tirana-Albania Vol. 1 No. 3

January 2016

44

Liria e vendosjes si një nga liritë themelore të tregut të BE-së

Prof. assoc. Dr. PhD (Uni Graz) Endri Papajorgji

Zv. Rektor dhe Dekan i Fakultetit të Drejtësisë i TBU (Tirana Business University)

MSc Greta Alikaj

Ministria e Zhvillimit Ekonomik, Turizmit, Tregtisë dhe Sipërmarrjes

Abstrakt

Liria e vendosjes është shprehje e dytë e lirisë së personave dhe duhet t’u lejojë

sipërmarrjeve dhe profesionistëve të pavarur të vendosen në territorin e Unionit për të

ushtruar një profesion. Që në vitin 1974 GJED njohu në çështjen Reyners, që ndalimi i

diskriminimit në kuadër të lirisë së vendosjes ka një efekt të drejtpërdrejtë në shtetet

anëtare, në mënyrë të tillë që shtetasit e Unionit të mund t’i drejtohen në mënyrë të

drejtpërdrejtë. Rregullat e lirisë së vendosjes sjellin jo vetëm në raportin mes qytetarit

dhe shtetit një efekt të drejtpërdrejtë, por edhe në raportin mes personave privatë.

Përndryshe, siç GJED ka vendosur tek “Walrave&Koch”, do të rrezikohej zbatimi uniform

i lirisë së vendosjes.

Fjale kyçe: Liria e vendosjes, treg, BE, Shqipëri.

Hyrje

Neni 49 i traktatit të Lisbonës përcakton se kufizimet e vendosjes së lirë janë të

ndaluara. Liria e vendosjes vlen jo vetëm për personat fizikë, të cilët janë shtetas të

një shteti anëtar, por edhe për personat juridikë, të cilët kanë selinë në një prej

shteteve anëtare. Për personat juridikë, liria e vendosjes përfshin edhe të drejtën

për themelimin e agjensive, selive ose degëve të shoqërive tregtare në një prej shteteve

anëtare. Liria e vendosjes në bazë të nenit 40 të traktatit të Lisbonës përfshin

“pranimin dhe ushtrimin e profesioneve të pavarura si dhe themelimin dhe drejtimin

e sipërmarrjeve ... sipas rregullave të vendit pritës për shtetasit e tij”. Si liri dytësore

e vendosjes përfshihet e drejta e sipërpërmendur për themelimin e shoqërive tregtare,

agjensive, selive ose shoqërive tregtare bija në një shtet tjetër.

Liria e vendosjes vlen për të gjithë personat fizikë, të cilët janë shtetas të një shteti

anëtar. Nuk ka rëndësi vendbanimi. Liria e vendosjes favorizon edhe personat

juridikë. Kjo vlen sidomos për të gjitha shoqëritë tregtare, të cilat janë të themeluara

sipas legjislacionit të shteteve anëtare dhe të cilat kanë selinë, zyrën e administrimit

ose zyrën e vendosjes së shoqërisë në territorin e Unionit. Si shoqëri tregtare

përfshihen shoqëri të së drejtës civile, të së drejtës tregtare dhe persona të tjerë juridikë

të së drejtës publike dhe private për sa kohë që kanë për qëllim kryesor fitimin

monetar. Neni 54 i traktatit të Lisbonës përcakton se shoqëritë tregtare dhe personat

fizikë janë të njëjtë para përdorimit të lirisë së vendosjes. Shtetasve ose shoqërive

tregtare nga vendet e treta nuk u takon liria e vendosjes. Rregulli i nenit 49 pika 2

e traktatit të Lisbonës përcakton se shteti pritës duhet ta lejojë lirinë e vendosjes