Mehdi Frashëri dhe Parlamenti i Parë Shqiptar

• Author: Valentina Hushi
• Pages: 22-34

22

Vol. 5 No.3

January, 2020

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Graz-Austria

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Mehdi Frashëri dhe Parlamenti i Parë Shqiptar

Valentina Hushi

Abstrakt

Në 19 nëntor 1920 kr ohet qeveria me kryeministër Iljaz Vrionin e cila do të qeveriste vendin

deri më 1 korrik të vitit 19211. Posti i ministrit të brendshëm në këtë qeveri do t’i caktohej

Mehdi Frashërit. Programi i qeverisë së Vrionit përmbante sigurimin e pavarësisë së plotë të

vendit, vendosjen e marrëdhënieve të mira me shtetet e tjera, sigurimin e qetësisë dhe rendit

në vend, sjelljen e specialistëve nga jashtë për organizimin e administratës, planifi kimin e

të ardhurave dhe masa për zhvillimin e arsimit2. Por prioritet qeveria do ti japë harrtimit të

projektligjit për zgjedhjet e para parlamentare.

Ligji për zgjedhjet e deputetëve të Këshillit Kombëtar u shpall në muajin dhjetor të vitit 1920.

Sipas t deputetët zgjidheshin në emër të prefekturës. Për cdo 12 m ë banorë zgjidhej një

deputet. Mosha e lejuar e votimit ishte mbi 20 vjeç. Zgjedhjet bëheshin me votim të tërthortë.

Për çdo 500 votues zgjidhej një përfaqësues për në zgjedhjet e dyta3. Zgjedhjet u bënë me

dy raunde, sepse popullsia në pjesën dërmuese ishte analfabete. Numri i deputetëve për

prefekturë u caktua në përpjestim me numrin e popullsisë së saj4. Ligji i zgjedhjeve u kritikua

nga shtypi dhe intelektual të kohës si shumë primitiv5 por ai diktohesh edhe nga niveli

kulturor i popullsisë. Një problem i madh ishte ishte mungesa e njerëzve të mirëshkolluar

që kishin kontribuar në çështjen kombëtare. Një pjesë e mirë e deputetëve që u zgjodhën të

vetmen meritë që kishin ishte që dinin shkrim e këndim6.

Në në ato pak muaj të qëndrimit në postin e ministrit të Brendshëm, detyra që mori kohën

dhe rëndësinë më të madhe Mehdi Frashërit ishte organizimi i Proçesit zgjedhor. Emri i t

do të lidhej drejtpërsëdrejti me këtë moment historik. Kjo për shkak të rëndësisë së madhe që

kishte ky proces, por edhe për shkak të problematikave delikate që u regjistruan.

Fjale Kyçe: Mehdi Frashëri, Parlament shqiptar, Shqipëri.

Hyrje

Zgjedhjet fi lluan në muajin shkurt të vitit 1921. Në përgatitjen e tyre Frashëri veçon

dy probleme, abstenimin e popullsisë së Korçës e Gjirokastrës dhe mosdakortësinë

e komuniteteve fetare për numrin e deputetëve. Refuzimi I popullsisë së Korçës

e Gjirokastrës për të marrë pjesë në zgjedhje lidhej me faktin që kufi jtë nuk ishin

caktuar ende dhe, nëse këto territore do t’i jepeshin Greqisë, popullsia mund të

ndëshkohej për pjesëmarrjen në zgjedhje. Duke shfrytëzuar këtë situatë u bënë mja

aktive klubet “vorio-epiriote” të cilat u shpallën kundër zhvillimit të zgjedhjeve

në këto zona7. Në detyrën e ministrit të brendshëm, Mehdi Frashëri mendoi se çdo

ndërhyrje ishte e kotë. Për të shmangur incidente të tjera që mund të pasonin, ai

1 V. Duka, Historia e Shqipërisë 1912-2000. Tiranë: SHBLU. 2007, f. 127

2 K..Dervishi, Historia e shtetit shqiptar 1912-2005, Tiranë: 55, 2006, f. 124.

3 Drita, 16 janar 1921, f. 4 “ Ligla per zgjedhjen e deputeteve”

4 T. Zavalani, Histori e Shqipnis, Botim i 2-të, Tiranë: Phoenix, 1998, f. 272

5 Drita, 3 janar 1921, f. 2, “ Ligji i zgjedhjeve”

6 Po aty, 16 janar 1921, f. 2 “ Rreth zgjedhjeve”

7 K. Dervishi, Histori e shtetit shqiptar..., f. 124