Ndikimi i papunësisë, konsumit të familjeve dhe rritjes së PBB-së për frymë tek të ardhurat e TVSH-së në Shqipëri

• Author: Enver Sele - Ilirjana Gjergji
• Position: Administrata Tatimore e Kosovës - Drejtoria Rajonale e Shërbimit Kombëtar të Punësimit Shkodër, Albania
• Pages: 14-20

14

Vol. 4 No.3

January, 2019

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Graz-Austria

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Ndikimi i papunësisë, konsumit të familjeve dhe rritjes së PBB-së për frymë

tek të ardhurat e TVSH-së në Shqipëri

Enver Sele

Administrata Tatimore e Kosovës

Ilirjana Gjergji

Drejtoria Rajonale e Shërbimit Kombëtar të Punësimit Shkodër, Albania

Abstrakt

Politika fi skale dhe tatimore kanë një rol të rëndësësism në ekonominë e një vendi. Tatimi

mbi vlerën e shtuar si një nga tatimet që ka peshën më të madhe në të ardhurat tatimore

merr një interes të veçantë për studimet akademike. Në këtë punim do të studjohet ndikimi i

papunësisë, konsumit të familjeve dhe rritjes së PBB-së për frymë tek të ardhurat e TVSH-së.

Për periudhën e marrë në studim 2005-2016, u vërtetua hipoteza se rritja e PBB-së për frymë

nuk ka ndikim tek të ardhurat e TVSH-së. Ndërsa për dy variablat e papunësia dhe konsumi i

familjeve u vërtetua hipoteza se kanë ndikim tek të ardhurat e TVSH-së dhe janë statistikisht

të rëndësishëm në nivelet e rëndësisë përkatësisht 10% dhe 1%. Meqënëse variabli i rritjes së

PBB-së për frymë duhet të largohet nga modeli, kemi zhvilluar një model të përrmirësuar

me të dhënat e mëparshme dhe rezulton se rreth 96.92% e variacionit të variablit të varur arrihet

të shpjegohet nga variacioni i variablave të pavarur, ndërsa pjesa tjetër mbetet e pashpjegueshme.

Rëndësia e kët punimi është paraqitja e shkurtër e disa përcaktuesve të tatimit mbi vlerën e

shtuar në Shqipëri dhe krahasimi i tyre edhe me ekonomitë e vendeve të tjera.

Fjalët kyçe: Sistemi tatimor dhe fi skal, të ardhurat e TVSH-së, papunësia, konsumi i familjeve,

PBB për frymë.

1. Hyrje: Rëndësia e sistemit tatimor dhe fi skal

Sistemi tatimor dhe ai fi skal kanë një rëndësi të madhe në ekonominë e një vendi, e

ndërlidhur në dimensione të ndryshme.

(Gacanja 2009:41-42) kreu një studim me qëllim për të zbuluar nëse ekzistonte ndonjë

marrëdhënie ndërmjet taksimit dhe rritjes ekonomike dhe më tej të përcaktojë shkakun

midis variablave të të ardhurave në rekomandimet e politikave fi skale. Rezultatet e

studimit zbuluan një marrëdhënie pozitive midis rritjes ekonomike dhe taksimit. Të

gjitha variablat tatimorë kanë treguar një efekt pozitiv në PBB-në duke fi lluar me

tatimin mbi të ardhurat, i cili refl ekton më shumë efekt, i ndjekur nga raporti i tatimit

në shitjet me TVSH-në, pastaj akciza dhe në fund detyrimet e importit që japin një

efekt më të ulët. Gjithashtu u konkludua se ekziston një marrëdhënie afatgjatë midis

rritjes ekonomike dhe taksimit. Duke parë rëndësinë e sistemit tatimor në prespektiva

afatgjata, siç është rritja ekonomike, përpara politikbërësve shtrohet problemi i një

rregullimi dhe bashkërendimi i sistemit tatimor në mënyrë sa më efi kase.

Nga ana tjetër (Mehrara & Farahani 2015:54), në studimin e kryer kanë konstatuar se

të ardhurat më të larta tatimore kanë një efekt pozitiv në stabilitetin ekonomik dhe

evazioni më i lartë i taksave ka një ndikim negativ në stabilitetin ekonomik. Kjo tregon