Parametrat e Aspektit Zhvillimor Rajonal

• Author: Nerimane Bajraktari
• Position: Universiteti i Prizrenit 'Ukshin Hoti' Prizren
• Pages: 551-554

ISSN 2410-759X Balkan Journal of Interdisciplinary Research Special Issue No 1

Acces online at www.iipccl.org IIPCCL Publishing, Tirana-Albania June 2015

551

Parametrat e Aspektit Zhvillimor Rajonal

Prof. Ass. Dr. Nerimane Bajraktari

Universiteti i Prizrenit “Ukshin Hoti” Prizren

Abstrakt

“Për t’u arritur begatia e një populli, duhet respektuar një princip të madh, dhe ato që krijojnë

duhet të shumtë, që punojnë në krijim, duhet të jenë më të shpeshtë, ata që shpenzojnë duhet të

jenë më të ngadalshëm. Vetëm atëhere, begatia do të jetë e mjaueshme”.

Duke apstrahuar faktin se gjatë historisë janë paraqitur teori të ndryshme të zhvillimit ekonomik,

dhe janë të theksuar determinant të ndryshme të këtij zhvillimit (raca njerzore, kultura, zakonet,

mentaliteti, përvojat, etj.), mirëpo më e pranushme është sidoqoë, se kur bëjmë alë për problemet

e zhvillimit seriozisht duhet të shqyrtojmë katër kategori themelore, ekonomike, si determinant te

zhvillimit ekonomik, e ato janë: popullata, begatitë natyrore, akumulimi i kapitalit dhe procesi

shkencoro-teknologjik.

Hyrje

Menjehere duhet pranuar mendimin se “rritja e thjeshte e numrit te banoreve nuk mund

të tregoje edhe zhvillimin “. Kete e ka vene re qekur i njohuri R.Malfus, duke theksuar

se, rritja e pakontrolluar e numrit te banoreve, me siguri, mund te kushtezoje veprimin e

Ligjit te renjes se te ardhurave, e me kete, edhe zvogelimin e standaridit jetesor per koke te

banorit, qka eshte ne kundershtim me qellimin themelor te zhvillimit ekonomik.

Popullata e nje vendi, si burim potencial te fuqise punetore njerëzore,

(si kategori subjective) eshte “condition sine quo non “e qdo zhvillimi te

suksesshëm ekonomik. Per kete, ajo, eshte nje kriter shume relevant i tempos

dhe intensitetit te zhvillimit ekonomik, jo vetem ne kuptimin kuantitativ.

Keshtu, pasi popullata eshte nje kategori ekonomike shume komplekse (numri i

pergjithshem i banoreve, kontigjenti i banoreve te ae per pune,raporti ne mes

te gjinive te banoreve, struktura kualikuese, kvantumi i “papunesise se fshehur”,

vëllimi i papunesise reale, perqindja e mortalitetit dhe natalitetit, vendosja teritoriale

e kategorive te ndryshme, uksi i banoreve te ae per pune, imigrimi dhe emigrimi

i tyre etj.), per kete eshte e nevojshme nje percjellje permanente dhe veshtrim

analitik i te gjitha aspekteve te tij, ne menyre qe projektimi i kesaj determinante te

rendesishme te zhvillimit ekonomik, te jete sa me objektiv dhe précis, me qellim

te realizimit me sukses te tij.Anashkalimi dhe lenja pas dore e kesaj determinante

subjective, kishte per te patur si pasoje te pashmangeshme jokozistenteshmerine

funksionale te procesit te zhvillimit, e me kete, disperzionin dhe diskontimitetitin e tij.

Konsiderohet se te gjitha vendet e zhvilluara gjenden, ne te shumten ne zonat gjeograke

me klimat te matura.Pasi te gjitha vendet tropikale kryesisht jane te varfura, eshte perhapur

mendimi se kjo eshte pasoje mu e ketij klimati.

Mirpo, nje mendim i tille i pergjithsuar, nuk u pergjigjet fakteve objective,