Përhapja e besimit bektashian në Elbasan në vitet 1925-1939

• Author: Nereida Shqerra
• Pages: 59-68

59

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Graz-Austria

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Vol. 5 No.3

January, 2020

Përhapja e besimit bektashian në Elbasan në vitet 1925-1939

Nereida Shqerra

Abstrakt

Besimi bektashian, ashtu si edhe besimet e tjera, gjeti mbështetje dhe përhapje të gjerë në

Elbasan dhe në rrethinat përreth t . Për të kuptuar më mire ndikimin që ky besim pati në jetën

shoqërore, kulturore, politike etj.në Elbasan dhe më gjerë, do të trajtohet fi llimisht kuptimi i

termit bektashizëm.

Le të shohim disa përkufi zime të dhëna për besimin bektashian nga autorë të ndryshëm:

“Urdhër fetar islamik me një doktrinë të veçantë. Mori emrin nga themeluesi haxhi Bektash

Veliu. Me kr imin e korpusit të jeniçerëve bektashizmi u bë baza ideologjike e t . Në Shqipëri

depërton gjatë pushtimit osman, në disa qytete. Sekti i bektashinjve ndikoi mja në përhapjen

dhe përshtatjen e islamit në Shqipëri. Qendra e kët sekti në Shqipëri ishte Elbasani, krahas

Krujës, Frashërit, Dibrës, Tetovës. Sekti i bektashinjve ishte më liberal se sekti sunit, udhëheqës

në shtetin osman. Ai ishte kundër ngurtësisësë dogmave fetare islame.”(Elbasani Enciklopedi,

Elbasan 2003, Sejko.fq. 53)

“Bektashizmi ishte një sistem juridik hyjnor që predikonte të drejtën që i ishte dhënë popullit

nga Zoti për kr imin e normave që rregullojnë jetën sociale dhe lirinë e besimit personal tek

Zoti. Bektashizmi lë mënjanë çdo lloj formalizmi në përmbushjen e riteve fetare.” (Zhuljeta

Kadilli Daja “Elbasani në vitet 1892-1908 sipas regjistrave osmane” Shtëpia botuese MORAVA,

Tiranë, 2014., fq. 232-233).

“Bektashizmi, i lindur si një sekt heretik i islamizmit qe një orvatje pllenuese, një modus

viventi për të bërë një urë lidhëse midis krishtërimit dhe islamizmit.” (Moikom Zeqo “Syri i

tretë. Naim Frashëri dhe bektashizmi”, Tiranë, Medaur, 2001. Fq. 17)

Bektashizmi: një islam joturk, evropian dhe jo “fanatik” “Ajo që ka ndodhur më shumë me

bektashizmin, si edhe me alevizmin në Turqi, është esencializimi i tyre si një sekt me natyrë

liberale dhe humaniste, i kundërt me sunizmin e autoriteteve osmane, sinonim i fanatizmit

dhe despotizmit” (Nathalie Clayer “Në fi llimet e nacionalizmit shqiptar”, botime perpjekja,

Tiranë 2012, fq. 428.)

Fjalët kyçe: Bektashizmi, Elbasan, Periudha 1925 – 1938.

Hyrje

“Bektashizmi me të drejtë është karakterizuar si një urë e islamit drejt krishtërimit”

(Dilemat e Arbërit (Një studim mbi Shqipërinë e shek. XI-XVI), Pëllumb Xhufi , Pegi,

Tiranë 2006, fq. 543)

“Bektashizmi është një fi lozofi mistike. Në pikëpamje brendësie, ai paraqet një

shkollë të lartë, ku njeriu edukohet e pajiset me veti e cilësi të mira e me moral të

lartë dhe simbas kapacitetit mbërrin të mësojë e të kuptojë realitetin e vetes vet, i hap

dhe i lehtëson at udhën për ecjen drejt përparimit e perfeksionimit. Shkurtimisht

bektashizmi mund të shpjegohet me  alët “Humanizëm e Civilizim”, ku njeriun e

urtëson, e civilizon dhe e ndihmon që t’i afrohet shkallës së meritueshme të njerëzimit.

Kështu që vjen të kuptohet vetvetiu se, bektashizmi lind bashkë me njeriun, i shfaqur

që prej profetit Adem(Fillimet e bektashizmit në Shqipëri dhe në Elbasan-Gjysh