Princ Vidi dhe stabiliteti i brendshëm i Shqipërisë

• Author: Aida Zaka
• Position: Universiteti 'Aleksandër Xhuvani', Elbasan
• Pages: 201-208

201

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Tirana-Albania Vol. 1 No. 3

January 2016

Princ Vidi dhe stabiliteti i brendshëm i Shqipërisë

Av. Aida ZAKA

Universiteti “Aleksandër Xhuvani”, Elbasan

Abstrakti

Ky punim trajton stabilitetin e brendshme te Shqipërisë ne kohen e qeverisjes se Princ

Vidit. Ai fokusohet ne trazirat qe ndodhen ne Shqipërinë e Jugut dhe atë te Mesme gjate

periudhës prill –gusht 1914. Punimi përshkruan situatën e brendshme dhe mjetet qe

përdori qeveria për te stabilizuar atë. Ai fokusohet ne politiken qe ndoqi qeveria e Durrësit

për te ti dhëne fund rebelimeve ne Jug dhe ne Shqipërinë e Mesme dhe arsyet e dështimit

te saj për te arritur një sukses te tille. Punimi është mbështetur kryesisht tek autoret qe

kanë shkruar për periudhën e qeverisjes se Vidit. Nëpërmjet përshkrimit analitik hidhet

drite ne aspektet e kësaj problematike te gjere dhe te shumanshme.

Fjale kyçe: Princ Vidi, trazirat greke ne Jug te Shqipërisë, rebelimi i Shqipërisë se Mesme.

1- Zgjedhja e Vidit si Princ i Shqipërisë

Fuqitë e Mëdha e lanë çështjen e zgjedhjes së princit në duart e dy fuqive të Adriatikut.

U diskutuan disa kandidatura nga dy fuqitë e Adriatikut dhe konsensusi arriti tek

princi gjerman Vidi. Më 23 tetor 1913, Vidi pranoi të marrë fronin e Shqipërisë,

por me disa kushte. Mbasi artikulli i protokollit të Londrës në lidhje me organizimin

e Shqipërisë parashikonte se, princi do të emërohej prej gjashtë Fuqive të Mëdha,

duhej me parë të merrej pëlqimi i tyre për kandidaturën e tij, sepse ishte e nevojshme

që ai te sigurohej se nuk do të haste në pengesa nga ana e disa kabineteve. Kështu

Vidi kërkoj.

1- Aprovimin e kombit shqiptar, nëpërmjet organit të qeverisë provizore.

2- Garancinë që Esat Pasha do të njohë vullnetin e Fuqive të Mëdha dhe t’i

nënshtrohet vullnetit të qeverisë së përkohshme, në lidhje me zgjedhjen.

3- Fuqitë e Mëdha, ose një pjesë e tyre, të garantojnë një hua prej 75 milion

frangash, e cila mund të paguhet me këste. Princi të marrë 20 mijë franga, që do

të paguhen prej huas.

4- Premtimin se zgjatja e KNK mund të shkurtohet, në rast se administrimi i

Shqipërisë do të jepte garanci të mjaftueshme në këtë drejtim.

5- Projekt-organizmi i Shqipërisë do të aprovohet nga princi dhe sistemi

parlamentar nuk mund të pranohet.

6- Shtëpia mbretërore është e përjashtuar prej taksave.

7- Kufiri i Shqipërisë së Jugut në pikat kryesore duhet të jetë caktuar, kështu që të

përjashtohet çdo kontestim.

Ndërkohë, Princ Vidi ende ngurronte të shkonte në Shqipëri, për shkak se donte

garanci për huan që do t’i akordohej shtetit shqiptar. Austro-Hungaria dhe Italia

ranë dakord që do të ishin gati që garancinë ta marrin përsipër vetëm dhe kështu

huaja shqiptare prej 75 milion frangash, mund të konsiderohej si e siguruar.

Gjatë gjithë muajit shkurt ai shkoi në kryeqytetet kryesore të Evropës për të marrë