Qëndrimi i Mehdi Frashërit ndaj politikës italiane në Shqipëri

• Author: Valentina Hushi
• Pages: 132-140

132

Vol. 6 No.2

September, 2020

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Graz-Austria

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Qëndrimi i Mehdi Frashërit ndaj politikës italiane në Shqipëri

në vitet 1922-1939

Valentina Hushi

Qëndrimi i Mehdi Frashërit ndaj politikës italiane në Shqipëri në vitet 1922-1939 nuk

është krejtësisht i qartë dhe të qenit e t luajal apo diplomat i sprovuar, nuk shpjegon

plotësisht ndryshimet në vlerësimin e dashamirësisë qëndrimet e t .

Në Konferencën Ndërkombëtare Ekonomike që i fi lloi punimet në 10 prill të vitit

1922 në Gjenova, Mehdi Frashëri, i cili përfaqësonte qeverinë shqiptare, së bashku me

Kotën dhe Blinishti, i akuzonte italinë për qëndrimin e saj armiqësor ndaj Shqipërisë.

Qëllimi i konferencës ishte shqyrtimi i gjendjes së vështirë ekonomike që kishte zaptuar

Evropën, si dhe gjetja e rrugëve për gjallërimin ekonomik të saj1. Nismëtar i saj ishte

ministri i Jashtëm të Anglisë, z. Ll. George 2. Mehdi Frashëri synonte të siguronte nga

konferenca marrjen e një kredie e cila ishte jetike për gjendjen e vështirë në të cilën

ndodhej vendi. Dështimin e përpjekjes ai ia faturon sjelljes sabotuese të përfaqësisë

italiane e cila duke shfrytëzuar faktin që kishte kryesinë e Konferencës, bëri çmos që të

shmangte takimet e delegacionit shqiptar me ato të shteteve të tjera. Italia nuk lejoi të

bëhej pjesë e rendit të ditës parashtesa që Mehdi Frashëri i dërgonte Konferencës dhe

ku vihej theksi te nevojat e mëdha që kishte Shqipëria për kredi3. Fatkeqësisht, edhe

pse ishte deklaruar që konferenca kishte vetëm karakter ekonomik ajo nuk i shpëtoi

përfshirjes së çështjeve politike. Sjellja e Italisë ishte si një hakmarrje ndaj shqiptarëve

për Lu ën e Vlorës, por edhe për dështimin e kryengritjes së Elez Isufi t ku Italia,

sipas Frashërit, kishte investuar mja . Pritshmëria e saj nga kryengritja kishte qenë

ardhja në pushtet e një qeverie me njerëz të afërt me Italinë si Mustafa Kruja4.

I ashpër ishte qëndrimi i Mehdi Frashërit edhe ndaj miratimit të marrëveshjes me

Italinë për kr imin e Bankës Kombëtare Shqiptare në vitin 1925. Ai kishte shprehur

më herët mendimet e t se si Shqipëria mund të kr onte bankën e saj me kapital

vendas dhe të siguronte fi nancime me interesa të ulëta duke shmangur kreditë nga

jashtë 5 por ato ishin konsideruar të parealizueshme nga deputetët 6. Vonesën e kr imit

të një institucioni kaq të rëndësishëm për ekonominë shqiptare, siç ishte banka,

Mehdi Frashëri ia delegonte injorancës së drejtuesve shqiptarë por edhe intrigave

të huaja që synonin “ta fusnin vendin në robëri ekonomike dhe fi nanciare”7. Këtu

e kishte  alën për Italinë e cila, duke shfrytëzuar ambiciet e parlamentarëve, do

t’a mbante pezull për disa vite kr imin e bankës duke rritur dëmet në ekonominë

shqiptare. Mehdi Frashëri kritikonte si “nolistët” ashtu edhe “zogistët” që me

kryengritjet dhe kundërkryengritjet e tyre jo vetëm e penguan ngritjen e Bankës, por

edhe kushtëzuan mënyrën e kr imit të saj. Sipas t , kr imi i bankës në vitin 1925,

me kapital italian ishte produkt i mbështetësve të Ahmet Zogut të cilët, për të fi tuar

1 Agimi, mars –prill 1922, f. 226-227, “Rrokull Shqypnis”

2 Hylli i Dritës, maj 1922, f. 202, “ Mbledhja në Genovë për rreth nji Dramit politik”

3 Mehdi Frashëri, Kujtime: vitet 1913-1933, Tiranë: “OMSCA-1”, 2005 f. 139

4 Po aty, f. 133

5 Mehdi Frashëri, Problemet shqiptare. Tiranë: Plejad. 2016, f. 162-164

6 M. Frashëri, Kujtime.., f. 118

7 M. Frashëri, Probleme shqiptare, f. 164