Rastet e veçanta të shpalljse së personit të vdekur në aspektin krahasimor

• Author: Valbona Alikaj
• Position: Univsiteti i Vlorës 'Ismail Qemali'
• Pages: 166-171

166

Vol. 4 No.2

September, 2018

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Graz-Austria

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Rastet e veçanta të shpalljse së personit të vdekur në aspeketin krahasimor

PhD (C.) Valbona Alikaj

Univsiteti i Vlorës “Ismail Qemali”

Abstrakt

Instituti i shpalljes së personit të zhdukur është një ndër institutet më të vjetër, i rregulluar

që prej normave të së drejtës romake. Në ditët e sotme legjilstorët nuk kanë ndaluar vetëm

në trajtimin e intitutit të shpalljes së personit të zhdukur por kanë parashikuar në kodet

civile institutin e shpalljes së personit të vdekur. Ky institut shihet nga legjislatoti si një ndër

institutet më të rëndësishëm që merret me mbrojten dhe ruajtjen e të drejtave pasurore dhe

personale të personit të shpallur të vdekur si dhe personave që kanë qenë në marrëdhënie

juridike apo kanë patur marrëdhënie afi niteti me të.

Shpallja e personit të vdekur bëhet në dy raste: e para, si pasojë e shpalljes së personit të

zhdukur; e dyta, si pasojë e një fakeqësie natyrore apo veprimeve lu arake.

Në punim do të trajtohet shpallja e vdekjes së personit si pasojw e fatkeqwsisw natyrore apo

veprimeve lu arake, pra, shpallja e vdekjes sw personit kur ndodhur në rrethana të cilat bëjne

më thjeshtë të supozohet vdekja e personit sesa të supozohet se personi mund të jetë ende

gjallë.

Trajtimi i kët instituti në punim do të bëhet në aspektin krahasimor, do të trajtohen rrethanat

gjatë të cilave mund të ndodhe zhdukja e personit, përcaktimi i afateve që duhet të plotësohet

për shpalljen e një personi të vdekur.

Keywords: fatkeqësi natyrore, rrethanat, veprimeve lutarake, legjislacion, forca të armatosura.

Në kodin civil shqiptar dhe në legjislacionet e tjera parashikohet shpallja e personit

të vdekur pa respektuar paraprakisht afatet e shpalljes së personit të zhdukur. Cilat

janë rrethanat që do të mundësonin shpalljen personit të vdekur pa u shpallur më

parë i zhdukur? Shumë autor (Vlasova, 1995) në fatkeqësitë natyrore përfsh në rastet

e përmbytjeve, tërrmeteve, shpërthimi i një vullkani etj, pra përfsh në të gjitha ato

situata të cilat do të ishin të mja ueshme për të përcaktuar vdekjen nga një situatë

e tillë-pra, prej një aksidenti; zjarr, aksidenti ajror, mbytja e një an e. Pra, në rast se

personi ka humbur në një aksident ajror apo në përmbytjen e një an e atëherë nuk

do të jetë e nevojshme shpallja e personit të zhdukur por do të shpallet i vdekur me

plotësimin e një afati të përcaktuar nga legjislatori. Legjislatori shqiptar parashikon

se personi mund të shpallet i vdekur në rast se ka humbur gjatë veprimeve ushtarake,

gjatë fatkeqësive natyrore apo në rast se ka humbur në rrethana të cilat bëjnë të

besohet se ka vdekur. Legislatori shqiptar nuk jep një përkufi zim apo nje kategori të

ngjarjeve të cilat mund të përfshihen në “fatkeqësi natyrore”. I njëjti koncept është

trajtuar dhe parashikuar në legjislacione të ndryshme. Legjislatori rus në nenin 45

pika 3 parashikon, gjykata mund të shpall vdekjen e personit në rast se është zhdukur

në situata të cilat rrezikojnë jetën me vdekje apo mundësojnë vdekjen si pasojë e

një fatkeqësie, si dhe në rastet kur personi ka humbur gjatë veprimeve lu arake.

Pra, shohim se edhe legjislatori rus si ai shqiptar nuk sjell një përkufi zim të termit

“fatkeqësi natyrore”. Legjislacioni Italian parashikon në nenin 60 raste të veçanta