Roli i borxhit publik mbi rritjen ekonomike
Author | Eneida Përmeti |
Position | Universiteti i Tiranës, Shqipëri, Departmenti Matematikë, Statistikë, dhe Informatikë e Zbatuar |
Pages | 114-120 |
ISSN 2410-759X Balkan Journal of Interdisciplinary Research Special Issue No 1
Acces online at www.iipccl.org IIPCCL Publishing, Tirana-Albania June 2015
114
Rolı i borxhıt publık mbı rrıtjen ekonomıke
Eneida Përmeti
Unverstet Tranës, Shqpër
Department Matematkë, Statstkë
dhe Informatkë e Zbatuar
Abstrakt
Reçesioni global dhe borxhi sovran i vendeve europiane kanë nxitur një debat intensiv mbi
ekasitetin e politikave skale dhe mbi pasojat e rritjes së borxhit publik. Marrëdhenia midis
borxhit publik dhe rritjes ekonomike ështe një çeshtje shumë e studiuar dhe dikutuar. Ky punim
synon të fokusohet tek disa pyetje thelbësore. Një borxh i lartë publik ndikon negativisht mbi rritjen
ekonomike? Po nje rritje ekonomike e ulët nxit rritjen e borxhit? Cilët janë faktorët që ndikojnë
në ecurinë e ketyre treguesve dhe mekanizmat e transmisionit nga njëri tek tjetri? Literatura
evidenton dy linja kryesore: teorinë rikardiane (ose ekuivalencën rikardiane, sipas të cilës borxhi
shtetëror konsiderohet ekuivalent me taksat e ardhshme) dhe teorinë konvencionale (sipas të cilës
borxhi shtetëror stimulon kërkesën agregate dhe rritjen ekonomike në afatin e shkurtër dhe nxit
uljen e kapitalit dhe të ardhurave kombëtare ne afatin e gjatë). Po si asin të dhënat empirike?
Rezultat jane te ndryshme në vende dhe periudha të ndryshme. Si paraqitet situata në Shqipërine
e rreth 20 viteve të fundit? Duke analizuar situatën makroekonomike dhe shkaqet kryesore të një
rritje pozitive dhe të një stabiliteti makroekonomik ( gjatë dekadës së fundit), por të nje borxhi
publik të lartë, mund të konkludojmmbi pritshmëritë dhe trendin e të ardhmes dhe të nxjerrim
interpretime dhe rekomandime sa më te vlefshme.
Fjalët kyçe: Rrtje ekonomke, borxh shtetëror, PBB, Shqpëria.
Hyrje
Një rritje ekonomike e qëndrueshme është mja e rëndësshme për cdo ekonom (duke
qënë se ështe rrtja e prodhmtarsë, kapacteteve prodhuese dhe te gjthë përbërësve të
tjerë të një ekonome ) dhe sgursht edhe për Shqpërne, që s nje vend në zhvllm synon
të hedhë hapa përpara per të realzuar anëtarsmn ne Bashkmn Europan.
Nga ana tjetër, po aq rëndësshëm është edhe borxh publk, pra borxh ndrekt qeversë
ndaj taksapaguesve. A mund të ndkojë mb poltkën monetare, nveln ndëkombëtar te
besueshmërsë, mb procesn poltk, mb ukset dalëse te kaptalt dhe zëvendesmn e
aseteve. Duhet të ruhet nën nveln e lejuar nga BE (nën 60% te PBB). Në afatn e shkurtër,
një borxh publk lartë do të thote rrezk lartë fnancm fskal dhe në an e mesëm apo
te gjatë mund te dëmtojë prespektvën për rrtje ekonomke.
Një qever për të gjetur fondet që nevojtën për përmushjen e detyrave të saj dsponon
tre mjete ekonomke: taksat, prntmn e monedhës dhe borxhn. Arsyet pse një qever
zgjedh alternatvën e fundt janë dsa: p.sh nuk do të shte e përshtatshme në një ekonom
në rrtje, që të taksohej gjenerata aktuale për të mra, shërbme apo nvestme nga të
clat do të përftonte një gjeneratë në të ardhmen; ështe një alternatvë më efçente për
shpenzime emergjente; rritja apo ulja e vazhdueshme e taksave mund të sjellë pasigur
ekonomke; prntm monedhës dhe hedhja e saj në qarkullm mund të rrtë ofertën
To continue reading
Request your trial