Shqipja për fëm? ë pjesë e qytetarisë europiane dhe integrimit social

• Author: Nikoleta Kalldrëmxhiu
• Pages: 58-63

58

Vol. 3 No. 1

May, 2017

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Graz-Austria

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Shqipja për fëmij ë pjesë e qytetarisë europiane dhe integrimit social

Doktorante Nikoleta Kalldrëmxhiu

Abstrakt

Qëllimi i kësaj kumtese lidhet me pasqyrimin e disa aspekteve të zhvillimit të shqipes për

fëmij ë si pjesë e të kaluarës, të tashmes dhe perspektives evropiane së saj; me qëllim mësimin

e qytetarisë nëpërmjet traditës së shqipes së shkruar, në fokusin e kontributit social-etik të saj

dhe vlerave evropiane. Nga ana tjetër, të argumentojë nevojën e studimeve plotësuese dhe

veprave leksikografi ke për fëmij ë që prekin të ardhmërinë e shqipes.

Për të parë se çfarë ofron komuniteti shqiptar në shekuj për të vegjlit dhe për të rinjtë i jemi

drejtohemi parimit të historizmit, duke rishikuar vepra dhe studime gjuhësore dhe letrare

të autorëve L. Matrënga. N. Frashëri, S. Frashëri.Ndërthurja e metodës të induksionit dhe të

deduksionit janë bërë për të ripërkufi zuarkonceptin e qytetarisë, si prurje në kulturën dhe

edukimin shqiptar dhe sfi dë për të ardhmen.

Tradita jonë në edukim fi llon që në shek. XVI, në Itali me shkollën shqipe të Matrëngës,Pavarësisht

se mbështetet në moralin kishtar ajo tregoi për barazinëgjinore në edukim (djem e vajza) dhe

dobishmërinë e zhvillimit të personalitetit në gjuhën amtare. Ajo duhet studiuar më thellë,

dhe jo vetëm aty, por te i gjithë komuniteti shqiptar në botë.

Rilindësit gjithashtu krij uan një traditë të mirëfi lltë në edukim në përputhje me planin

mësimor të arsimit fi llor të projektuar nga vetë ata. Etika për fëmij ë në këtë periudhë mori

kuptimin e dashurinë për qeniet e gjalla, respektin e guximin, trimërinë e ndershmërisë,

bamirësisë,ndjesës, bekimit, punës, vlerës dhe dobisësë saj, pastërtinë dhe kujdesit.Ndjenjat

patriotike të tyre u ndërthurën me përhapjen e diturisë dhe theksuan ngritjen morale që vjen

nëpërmjet saj, si mjeti së vërtetës. Morali i propaganduar nga Rilindësit e kapërceu moralin e

krishterë dhe nëpërmjet gjuhës pruri idealet e Rilindjes Evropiane.

Ringjallja e këtyre vlerave qytetare tregon se kjo periudhëështë e një humanizmi të lartë, që

theksonin vlerën e dinjitetit të njeriut ndaj të cilës sot ndjejmë një afri morale dhe intelektuale.

Edukimi qytetar i të vegjëlve është sfi dë për të ardhmen. Shqipja është në stade të tilla

zhvillimi që mundësojnë përzgjedhjen. Përtej  alorit që ekzekuton të drejtën qytetare apo

politikat arsimore që realizojnë një edukim të tillë, besoj se çdo qytetar i vogël evropian ka

të drejtë të gjejë aty shpjegimin, përfytyrimin, integrimin, sugjerimin e botës dhe shoqërisë

në gjuhën e tij , Fjalorët moshorë, do të kenë një impakt në rritjen e kompetencave të tilla si

qytetare, personale njohurive mbi etikën dhe integrimin evropian.Kjo është po aq e nevojshme

sa barazia materiale dhe shërbimet bazë, që të zhvillohet personaliteti e atyre që ne i quajmë

e ardhmja dhe që do të jetë evropiane.Kështu, qytetarët e përcaktuar si produkt i prejardhjes,

duhet t’i lënë vendin qytetarëve evropian të mësuar të jetojnë në shoqëri bashkë me të tjerë, në

një shumëllojshmëri situatash e rrethanash. Është e drejtë që duhet ekzekutuar.

Fjalë kyçe:  alor për të vegjël e të rinj, e drejtë evropiane, etikë, edukim qytetar, traditë.

Hyrje

Mësimi i qytetarisë fi llon nga bërthama familjare, me fqinjët, me të afërmit, me qytetin,

me gjithë vendin. Ky spektër sot është më i gjerë kur fl itet për një botë globale dhe të

parashikuar të së ardhmes sonë.

Qëllimi kësaj kumtese lidhet pikërisht me pasqyrimin e disa aspekteve të zhvillimit