Struktura logjike e teoremës dhe metodika e hartimit të testeve

• Author: Yllka Hasani - Irilda Olldashi - Dhurata Çabja
• Position: Universiteti 'Aleksander Xhuvani', Elbasan, Shqiperi
• Pages: 216-225

216

Vol. 3 No. 2

September, 2017

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Graz-Austria

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Struktura logjike e teoremës dhe metodika e hartimit të testeve

Msc. Yllka Hasani

Universiteti “Aleksander Xhuvani”, Elbasan, Shqiperi

Irilda Olldashi

Universiteti “Aleksander Xhuvani”, Elbasan, Shqiperi

Dhurata Çabja

Universiteti “Aleksander Xhuvani”, Elbasan, Shqiperi

PJESA I

Struktura e teoremës

Pjesa themelore, kushti dhe përfundimi i teoremës

Për kryerjen e cfarëdo procesi si dhe për cdo lloj cështje që trajtojmë, është

e kuptueshme se më parë ne duhet të përcaktojmë objektin, të cilin do ta

studjojmë, pastaj, duke vënë si konditë që ky objekt të gëzojë disa veti,

të presim që të marrim një ose disa rezultate, që kushtëzohen prej tyre.

Në matematikë, sikurse në cdo shkencë tjetër, si burim fi llestar njohurish shërben

bota e jashtme, realiteti material objektiv. Studimin e botës materiale matematika e

realizon me anën e metodave të saj, të cilat janë të kushtëzuara prej vetë objektit

të kët studimi. Është i njohur përcaktimi fi lozofi k i objektit të matematikës nga

Engelsi: «Matematika e pastër ka si objekt të saj format hapësinore dhe marrëdhëniet

sasiore të botës reale, pra, një material krejtësisht real.» Duke studiuar marrëdhëniet

e botës reale, matematika kufi zohet vetëm me një anë të tyre dhe pikërisht me ato

marrëdhënie të përgjithshme sasiore dhe forma, që janë karakteristike për cdo

përmbajtje të materies .

Duke pasur parasysh se në botën materiale shqyrtimi i marrëdhënieve dhe i formave

nis, se pari, duke përcaktuar objektin e studimit; së dyti, duke vecuar kushtet dhe

faktorët që veprojnë mbi të dhe, së treti, duke shqyrtuar vetitë që rrjedhin prej tyre,

edhe tek teoremat do të refl ektohet po e njëjta gjë. Në fi llim përcaktohet bashkësia

e elementëve ku do të operojmë, pastaj shprehemi : «në qo ë se elementët e kësaj

bashkësie gëzojnë disa veti, atëhere do të rrjedhin këto apo ato veti të tjera». Kjo

gjë në teoremë, tani për tani, paraqitet metodikisht vetëm nëpërmjet kushtit dhe

perfundimit të saj. Duke u nisur nga përcaktimi, që jepet nëpër tekste, në kusht (si të

dhëna), përfshihen si bashkësia e elementëve matematike, që po shqyrtojmë (mbasi

është e dhënë), ashtu edhe bashkësia e vetive që gëzojnë këto elemente (që dihet se

është e vërtetë). Kur thuhet «të ndahet» teorema në tri njësi, duhet nënkuptuar që,

kjo njësi e re nuk do të futet në asnjë mënyrë artifi cialisht, por, sic do të vëmë re, ajo

gjendet në vetë përbërjen e teoremës, por nuk shfaqet shpesh aq hapur ; pengesa për

shpalljen e «pavarësisë» se saj na nxjerr ndarja e gjertanishme e teoremës në dy pjesë:

KUSHT dhe PËRFUNDIM, ndarje të cilën do të mundohemi ta plotësojmë. Duke