Të Ardhurat Vendore dhe Autonomia Fiskale Rasti i Shqipërisë

• Author: Fatlum Nurja
• Position: Decentralization & Local Governance Expert Planning and Local Governance Project (PLGP) in Albania
• Pages: 128-138

128

Vol. 3 No. 1

May, 2017

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Graz-Austria

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Të Ardhurat Vendore dhe Autonomia Fiskale Rasti i Shqipërisë

Fatlum Nurja PhD

Decentralization & Local Governance Expert

Planning and Local Governance Project (PLGP) in Albania

Abstrakt

Në fi llim të dekadës së fundit të shekullit të XX-të (viti 1992), pasi u realizuan zgjedhjet e para

demokratike dhe të lira, i gjithë sistemi ndryshoi dhe njëkohësisht së bashku me ndryshimet

e tjera erdhën edhe ndryshime në ndarjen e administrative dhe territoriale të vendit si dhe në

organet e qeverisjes vendore.

Shqipëria ka bërë hapa të dukshëm në reformat e decentralizimit të qeverisjes vendore, në

transferimin e funksioneve nga qeveria qendrore.

Tema më e debatueshme sa i përket reformave decentralizuese ka qenë ajo e decentralizimit të

fi nancave të cilat herë pas here nuk kanë ndjekur funksionet që transferoheshin nga qeverisja

qendrore drejt asaj vendore duke i prezantuar mandatet vendore si të pa fi nancuara.

Përveç kësaj, problem ka qenë dhe fuqia vendimmarrëse në lidhje me fi nancat nga ana e

strukturave vendore apo thënë më sakte Autonomi fi skale. Pavarësisht përpjekjeve për te

rritur fi nancat vendore ne vitet e fundit, koefi cienti i autonomisë fi skale është ne nivelin 70%

(2015). Rritja e fi nancave vendore është bërë nëpërmjet rritjes së transfertave te kushtëzuara

apo granteve konkurruese për të cilat njësitë vendore nuk kanë fuqi vendimmarrëse e për

pasojë koefi cienti i Autonomisë fi skale ka pësuar ulje.

Fjalë kyçe: Decentralizim, Autonomi fi skale, Të ardhura vendore.

Parashtresë

Ne këtë punim vëmendje i është kushtuar analizës krahasuese e të ardhurave vendore

ndër vite si dhe një krahasim me vendet e Evropës juglindore. Me tej në punim bëhet

një analizë të elementëve përbërës te fi nancave vendore dhe kryesisht te transfertave

ndërqeveritare duke u ndalur dhe analizuar shkaqet, arsyet dhe ndikimeve ne

funksionimin e qeverisjes vendore.

Po kështu, pavarësisht analizës sasiore te treguesve te fi nancave vendore objektivi i

punimit është ballafaqimi i këtyre treguesve me treguesit e Autonomisë fi skale si një

tregues i cili prezanton “cilësinë” e këtyre fi nancave nga këndvështrimi i Autonomisë

Vendore.

“Konteksti institucional i decentralizimit fi skal nënkupton mbi të gjitha zhvillim

ekonomik, natyrën e sistemit ligjor, procesin e vazhdueshëm të reformave ekonomike

dhe politike, organizimin e institucioneve monetare dhe fi nanciare, dhe tensionet

që dalin nga dallimet etnike, fetare, apo ekonomike” (Wildasin, D. 1997), gjithashtu

“Decentralizimi fi skal, pra caktimi i funksioneve shpenzuese dhe burimeve e të

ardhurave ka një ndikim të dukshëm për qeverisjen dhe cilësinë e qeverisjes”

(Humplick, Frannie & Antonio Estache. 1995).

Këto përcaktime tregojnë qartë rëndësinë që ka decentralizimi fi skal në konsolidimin

e autonomisë vendore në përgjithësi dhe ndikimin në zhvillimin ekonomik vendor