Forma urbane në ciklin e ripërtëritjes adaptive në qëndrat e qyteteve shqiptare

• Author: Renilda Hyseni
• Pages: 201-210

201

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Graz-Austria

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Vol. 6 No.1

May, 2020

Forma urbane në ciklin e ripërtëritjes adaptive në qëndrat e qyteteve

shqiptare

Ark. Renilda Hyseni

Abstrakt

Shqipëria, si shumë vende të tjera në zhvillim, ka përdorur teori të importuara në fushën e

planifi kimit dhe modele qeverisëse të gatshme nga vendet e tjera për t'u përballur me sfi dat

e zhvillimit urban. Kjo mund të rezultojë e vlefshme, deri në një farë mase, në ofrimin e

zgjidhjeve të shpejta për çështjet urbane. Megjithatë, të metat e planeve të zhvillimit, strukturat

qeverisëse dhe konteksti lokal shpesh janë përballur me problematika duke shkatërruar zona

të vlefshme në brendësi të qyteteve. Mjedisi urban gjendet në një dinamikë të vazhdueshme

ndryshimi si rezultat i presioneve ekonomike, sociale, mjedisore dhe kulturore. Qytetet

shqiptare pas viteve ’90, u përballën me një ekonomi të lirë tregu, e cila gjeneronte ndryshime

të vazhdueshme në të gjitha fushat, rrjedhimisht edhe në sistemin urban. Ky studim synon

të kryejë një analizë të formës urbane (në elementë formalë) dhe shqyrtimin e procesit të

ripërtëritjes urbane si një cikël. Transformim i vazhdueshëm i mjedisit urban con në kr imin e

tipologjive të ndryshme urbane. Përvoja e ciklit të ripërtëritjes ofron një kornizë për të kuptuar

logjikën e transformimeve morfologjike, duke futur variabla dhe çështje më të gjera, duke

mbajtur në kontroll fokusin kryesor të studimit: lidhja midis formës urbane dhe ripërtëritjes

adaptive.

Pavarësisht nga rëndësia e çështjes, ka hulumtime të kufi zuara mbi procesin e ripërtëritjes

në raport me morfologjinë urbane dhe akoma më pak përpjekje për të krahasuar zgjidhjet në

planifi kim me zhvillimin joformal.

Në vazhdim, ky hulumtim ka për qëllim të hetojë ndryshimet morfologjike në indin urban

në zonat ku ndërhyhet me politikat e ripërtëritjes urbane dhe të zbulojë dallimet në modelet

që kr ohen para dhe pas proceseve të ripërtëritjes. Koncepti i morfologjisë urbane nuk është

i përfshirë në ripërtëritjen urbane dhe praktikat e planifi kimit urban në Shqipëri. Ndërhyrja

përmes përtëritjes shkatërron njësinë strukturore të hapësirës urbane, e cila shfaqet si pasojë

e ndryshimeve në nivel të qyteti, rrjeti rrugor ose indi. Studimi do të analizojë marrëdhënien

midis morfologjisë urbane dhe ripërtëritjes, përbërësit e morfologjisë urbane, ndryshimet në

strukturën e qytetit dhe dallimet numerike që ndodhin në raportet e rrugëve, ndërtimeve dhe

hapësirës së gjelbër që janë para dhe pas projektit të ripërtëritjes dhe rezultatet e analizës

morfologjike. Shihet që zonat kanë diferenca të konsiderueshme kur krahasohet me situatën e

mëparshme. Gjetjet tregojnë se projektet e rinovimit urban në Shqipëri janë vënë në praktikë

me një qasje të huazuar, pa bërë një analizë të thellë.

Fjalët kyce: Morfologjia urbane, cikli I ripërtëritjes adaptive, ripërtëritja urbane, indi urban,

transformim.

1. Qëllimi i kërkimit dhe objektivat

Peisazhi i qytetit evolon si rezultat i konfl ikteve të vazhdueshme në nivel historik

midis shoqërisë, ekonomisë dhe mjedisit natyror. Rrjedhimisht, qyteti transmenton

vlerat materiale dhe estetike të proceseve urbane që dominojnë në një moment të

caktuar. Fokusi kryesor i kët kërkimi është të hulumtojë potencialin e formës urbane

për tu përfshirë në ciklin e ripërpëritjes adaptive në qytetet shqiptare. Synohet të

analizohen ndërhyrjet e projekteve të ripërtëritjes urbane në Shqipëri dhe cilësia e

produktit të kët fenomeni në terma funksionalë dhe estetikë.