Institucioni i Ombudsmanit Evropian

• Author: Ekrem Halimovski
• Position: Universiteti FON, Shkup, Maqedoni
• Pages: 181-198

181

Vol. 2 No. 3

January, 2017

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Tirana-Albania

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Institucioni i Ombudsmanit Evropian

Ekrem Halimovski

Universiteti FON, Shkup, Maqedoni

Abstrakt

Unioni Evropian (UE) si një struktur mbinacionale me qëllim të arritjes së qëllimeve të

përcaktuar në traktatet kushtetuese e qëdisa nga ato janëmbrojtja e lirive dhe të drejtave

themelore të njeriutnë raport me autoritet publike dhe arritja e një administrimi më të mirë,

ka themeluar institucione dhe organe tëndryshme.Njëndër këto institucione është edhe

institucion i Ombudsmanit.Institucioni i Ombudsmanitështë një pjesë shumë e rëndësishme

e sistemit juridik tëUE-së në veçantidhe e strukturës kushtetuese të demokracive moderne

në përgjithësi.Institucioni i Ombudsmanit Evropian si pjesë e shtetësis (qytetërisë) sëUE-së u

themelua me hyrjen në fuqi të Traktatit të Maastricht-it.

Pra, Ombudsmani Evropian kontribon në thellimin e sundimit të së drejtës dhe zhvillimin

apo përmirësimin e cilësis së të drejtave të njeriut dhe demokracis në UE. Gjithashtu ai,si pjesë

shtesë e mekanizmave tjera kontrolluese dhe si një insitucion i pavarurvepron si ndërmjetësues

në mes qytetarve dhe Institucioneve të UE-së dhe procesuon apo trajton në mënyrë të shpejt

dhe të drejtëankesat lidhur me keqadministrimin e institucioneve dhe organeve të UE-së dhe

në këtë form ai kontribon në kr̀ imin dhe përforcimin e një administrate të përgjegjëshme,

të hapur dhe demokratike. Bazuar në traktatet kushtetutese të UE-sëçdo shtetas i Unionim

dhe çdo person fi zik ose juridik me vendbanim apo selinë e regjistruar në një Shtet Anëtar

të UE-se ka të drejtën që të paraqesë tek Ombudsmani Evropianraste të keqadministrimit

gjatë veprimtarive të institucioneve, organeve, zyrave dhe agjencive të Unionit, me përjashtim

të Gjkatës së Drejtësisë të Unionit Evropian kur vepron sipas rolit të saj gjyqësor. Mirëpo

duhet të theksohet se vendimet e Ombudsmanit Evropian nuk kanëforcë apo fuqi detyruese

dhe efektiviteti i veprimtarisë së t̀ është i bazuar mbi autoritetin moral dhe publicitetin.

Ombudsmani parasegjithash i beson publikut dhe forcës bindëse dhe vepron në mënyrë të

paanshme dhe të pavarur.

Në kuadër të kët̀ punimi do të analizohet nocioni dhe zanafi lla, zhvillimi historik, statusi

juridik, struktura organizative dhekompetencat,funksionimi dhe procedura ankuese-

procedurat ligjore të Ombudsmanit Evropian.

Fjalët kyçe: Ombudsmani Evropian, UE, Administrim i mirë.

Hyrje

Realizimi i procesit integrues të UE-së në një bazë të shëndoshëështë mundësuar si

rezultat i kontributit të institucioneve, organeve, zyrave dhe agjencive të themeluar

në nivel të UE-së(Arslan, 2003, 75).Njëri nga këto institucione është edhe Institucioni

i Ombudsmanit.

Institucioni i Ombudsmanit si një produkt i demokracis moderne dhe prezentues

në të gjitha vendet evropiane dhe si një pjesë e përpjekjeve për themelimin apo

kr̀ imin e Shtetësis Evropiane,në kuadër të të drejtës së UE-së u themelua me hyrjen

në fuqi të Traktatit tëMaastricht-it më 1 Tetor të vitit 1993.Ombudsmani Evropian si

182

Vol. 2 No. 3

January, 2017

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Tirana-Albania

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

një institucion që bënëhetimin e rasteve të keqadministrimit në kuadër të UE-sëkur

bëhet  al për shkeljen e lirive dhë të drejtave të njeriut, mosrrespektimin e parimeve

të administrimit të mirë që janë të pafund dhe mosveprim në përputhje me dispozitat

ligjore; si një institucion që i’u ofron sygjerime dhe rekomandime institucioneve dhe

organeve të UE-së dhe si një institucion qënuk ka kompetenca që të përmirësoj apo

ndryshojë vendimet e Institucioneve dhe organeve të UE-së, nëpërmjet njo imeve që

bënë për mediat dhe publikun luan një rol shumë të rëndësishëm në funksionimin sa

më të mirë të Institucioneve, organeve, zyrave dhe agjencive të UE-së,në përafrimin

e shtetasve Evropian me Instirucionet e UE-së dhe në ndërtimin e besimit në mes

institucioneve dhe qytetearve(Efe, 2011, 3). Kur shikohet nga ky aspket Ombudsmani

Evropian është themeluar për të ngushtuar hendekun në mes qytetarve evropian dhe

institucioneve evropiane (Vogiatzis, 2014, 106).

Një tjetër prioritët i kët institucioni është që ti ndihmojë administratës evropiane që

të jetë më transparente, efektive dhe më e përafërt me qytetarët.

Ombudsmani Evropian si një institucion kontrollues alternatif përkrah at gjyqësor dhe

parlamentar që ka kompetenca të gjera hetuese dhe hulumtuese dhe si një institucion

i pavarur dhe i paanshëm, i besueshëm, që ruan privatësin, që bartë përgjegjësi për

punën e t , që nuk merr urdhëra nga askush dhe që i’u ofron qytetarve evropian

dhe atyre që kanë vendbanim apo selinë e regjistruar në një Shtet Anëtar mundësin

e parqitjes së rasteve të keqadiministrimit të shkaktuar nga Institucionet, organet,

zyrat dhe agjencionet e UE-së duke përjashtuar ato nacionale, para se të aplikojnë në

gjykatë, pa humbur kohë dhe pa haxhuar të holla (para) dhe pa përjtuar vështirësi,

ka marrë përsipër një rol shumë të rëndësishëm në sigurimin e një funksionimi dhe

administrimi sa më të mirë të institucioneve të UE-së.

Administrimi i mirë si nocion edhe pse nuk është përkufi zuar në mënyrë konkrete

prap se prap në kuadër të të drejtës së UE-së e më konkretisht në nenin 41 të Kartës së

UE-së për të drejtar themelore është e garantuar si një e drejtë themelore e qytetarve

për administrim të mirë dhe në rastet kur institucionet e unionit nuk e respektojnë

këtë të drejtë Ombudsmani Evropian shërbenë si mekanizëm ankues për ato qytetar

që pretendojnë se i’u është cënuar kjo e drejtë(Oğuşgil, 2014, 2).

Ombudsmani Evropian si një institucion që ka për qëllim zhvillimin e demokracis,

zhvillimin e administrimit të mirë në të gjitha Institucionet dhe organet e UE-së dhe

garantimin e shërbimeve me standarde më të larta për të gjithë shtetasit e UE-së dhe

të atyre që kanë vendbanim apo selinë e regjistruar në një Shtet Anëtar nëpërmjet

publikimit të raporteve vjetore dhe private dhe nëpërmjet hetimeve të bëra ka tentuar

dhe kontribuar që Institucionet dhe organet e UE-së të jenë më të kujdesshme, më

transparente, efektive dhe më të përafërta me qytetarët gjatë ofrimit të shërbimeve.

Për këtë arsye Institucioni i ombdusmanit është një institucionë shumë me peshë në

kuadër të të drejtës së UE-së.

1. Nocioni dhe zanafi lla i Institucionit të Ombudsmanit

1. Nocioni i Institucionit të Ombudsmanit

Në kontrollin e administratës, me qëllim të menjanimit apo largimit të mangësive

në mekanizmat e kontrollit tradicional dhe me qëllim të mbrojtjes më efektive të të

drejtave të njeriut ka fi lluar kr imi apo formimi i institucioneve më praktike, më të