Retributivizmi Kantian versus parimet dhe institutet e së drejtes penale

• Author: Albion Kolndreu
• Pages: 52-59

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Tirana-Albania Vol. 2 No. 1

May, 2016

52

Retributivizmi Kantian versus parimet dhe institutet e së drejtes penale

Albion Kolndreu

Abstrakt

Në ditet e sotme, është e nevojshme, sidomos në realitetin shqipëtarë, një filtrim i

parimeve dhe instituteve kryesore të së drejtes penale, përmes refleksioneve filozofike

nën optiken e qasjeve të ndryshme të filozofisë të së drejtes. E theksova që kjo nevojë

është posaçërisht në realitetin tonë për vet faktin se një sërë reformash legjislative

kanë ndodhur pa një reflektim filozofik të mirëfilltë dhe thjesht e vetëm duke

implementuar dispozitat normative të legjislacioneve të huaja në legjislacionin tonë

të brendshëm pa një qendrim kritik ndaj tyre.

Gjatë këtij punimi, do të evidentohet fakti se unë jam fokusuar në optiken e

retributivizmit Kantian, për të parë pak më thellë parimet dhe institutet e të drejtes

penale. Kam zgjedhur të drejten penale sepse është një nga instrumentat e rëndësishem

në shtetformimin e Shtetit të së Drejtës dhe gjithashtu kam përzgjedhur qasjen

kantiane për faktin se është një nga ato qasjet etike që i jep një rol të rëndësishëm

dinjitetit njerëzorë dhe autonomisë së njeriut e si pasojë, rritë mundësitë që qenia

njerzore të mos perdoret thjesht e vetem si një mjet, qoftë edhe kur ajo duhet të

ndeshkohet për një vepër shoqërisht të rrezikshme që ka kryer, por që duhet të

trajtohet gjithmonë edhe si qellim.

Vlen të përmendet fakti se në ditet e sotme, një nga kriteret e rëndësishme që përdoren

për të gjykuar dhe vlerësuar një shtet në raport me qytetarët e vet, është pikërisht

trajtimi dhe shpagimi që i bën ai përmes Kodit Penal, veprimeve të qytetarëve të vet,

të konsideruara këto të fundit si veprime të dëmshme për shoqërinë. Ndaj, unë kam

përzgjedhur retributivizmin Kantian1, si një nga qasjet më të rëndësishme të filozofisë

të së drejtes për të analizuar dhe reflektuar parimet e së drejtes penale shqipëtare.

Kjo që theksuam sa më sipër vlen akoma dhe më shomë në rastin tonë konkret,

sepse retributivizmi dhe politikat ndeshkimore të një shteti kanë një potencial të

madh për të keqtrajtuar qenien njerzore dhe për t’a përdorur si një mjet për të

friksuar të tjerë dhe për t’iu sjellë përfitime dikujt tjetër apo të gjithë shoqërisë, në

qoftë se nuk tregohet kujdes në implementimin e tyre dhe me frymen me anë të së

ciles ato aplikohen.

1. Parimet e së drejtës penale

Parimet e së drejtës penale sipas rëndësisë që ato kanë në themelimin e legjislacionit

penal, i ndajmë në parime të përgjithshme dhe të veçanta, ose ndryshe mund t’i

identifikojmë si parime kryesore dhe aksesore. Parimet kryesore janë bazat mbi të

cilat është ngritur legjislacioni penal shqipëtarë e ndër to futen: parimi i ligjshmërisë,

sipas të cilit askush nuk mund të denohet për një vepër që nuk parashikohet në ligj;

1 Politika shpaguese dhe ndëshkuese e veprimeve të denueshme, në bazë të respektimit të dinjitetit

njerëzorë. Shiko “Elementet e Filozofisë Morale”, Botimet “ Dita 2000”, Tiranë, 2009, faqe 192-193 dhe

196-197.