Sistemi i dënimit te të miturit, standartet e nevojshme në dhënien e drejtësisë

• Author: Aljona Laska
• Position: Universiteti 'Ismail Qemali' Vlorë, Vlorë/Shqipëri
• Pages: 155-161

ISSN 2410-759X Balkan Journal of Interdisciplinary Research Special Issue No 1

Acces online at www.iipccl.org IIPCCL Publishing, Tirana-Albania June 2015

155

Sistemi i dënimit te të miturit, standartet e nevojshme në dhënien e drejtësisë

MSc: Aljona LASKA

Universiteti “Ismail Qemali” Vlorë

Vlorë/Shqipëri

Abstrakt

Trajtimi i të miturit në kuadër të ligjit dhe sistemit të drejtësisë penale përbën një cështje shumë

komplekse dhe delikate. Gjatë trajtimit të saj duhet të mbahet parasysh garantimi në cdo rast i

interest më të lartë të të miturit dhe ofrimi i garancive me karakter material dhe procedurial për

realizimin e saj. Në këtë artikull synohet të evidentohen problematikat që lidhen me trajtimin

e të miturve që kanë kryer vepra penale dhe aplikimi efektiv i standarteve të sanksionuara në

legjislacionin kombëtar dhe ndërkombëtar në dhënien e drejtësisë për të mitur.Të miturit në

konikt me ligjin dhe kriminaliteti i zhilluar në rradhët e tyre përbën një problem shqetësues

për institucionet shtetërore dhe për shoqërinë. Reektimi i këtyre sjelljeve kriminale tek të rinjt

përbën një cështje të rëndësishme të së tashmes dhe së ardhmes, ku kjo e fundit shihet si një

prioritet i rëndësishëm. Parandalimi i sjelljeve kriminale dhe riedukimi i të miturve që kanë

kryer vepra penale është qëllimi kryesor i politikave penale. Metodologjia e përzgjedhur për këtë

punim përfshin harmonizimin e metodës së analizës teorike dhe metodës krahasimore. Përcaktimi

dhe analizimi i kuadrit ligjor kombëtar dhe ndërkombëtar në këtë fushë, reektimi i mendimit

akademiko-shkencor dhe interpretimi i qëndrimeve të mbajtura nga gjykatat ndërkombëtare ndaj

të miturve në konikt me ligjin.Gjykojmë se tema paraqet një interes të vecantë në zhvillimin e

mendimit akademik në këtë fushë dhe ndihmon institucionet e aplikimit të drejtësisë për të mitur

në përmirësimin e punës së tyre në raport me këto subjekte.

Fjalët kyce: i mitur; të miturit në konikt me ligjin; instrumentat ndërkombëtar; drejtësi restaurues;

jurisprudenca e GJEDNJ.

Hyrje

Kriminaliteti është një fenomen i hershëm i cili daton që në fazat e para të krijimit të

shoqërisë njerëzore. Sjelljet kriminale ishin të dënueshme mbi bazën e dënimeve zike,

të cilat caktoheshin në mënyrë të njejtë si për të rriturit ashtu edhe për fëmijet. Trajtimi

i diferencuar i të miturve nisi në një periudhë më të vonë, ku llimisht nuk u caktua një

ku ks moshor që sanksiononte përgjegjësinë penale, por u përdor si kriter aësia për të

kuptuar dallimin midis së keqes dhe së mirës. Për here të parë në legjislacion sanksionohet

mosha për përgjegjësi penale në ligjet e shteteve europiane si: në Hollandë me ligjin e vitit

1901, në Suedi me ligjin e vitit 1902, në Belgjikë me ligjin “Për mbrojtjen e të miturve”

1912, në Gjermaninë 1923 (Xhafo, 2012, 11).

Në këtë kuadër reformash u ndërmorën edhe hapa të tjerë të cilët garantonin një mbrojtje

më të madhe për të miturit, kështu u krijuan gjykata të posacme të cilat kishin si kopetencë

të vecantë gjykimin e delinkuentëve të mitur. Një masë e tillë ndërmerret në Cikago në

vitin 1899 ku krijohet për here të pare gjykata për të mitur (Salihu, 2005, 16).

Aktualisht trajtimi i diferencuar i të miturve në konikt me ligjin përbën një standart të