Zhvillimi i rolit gjinor tek femijet bazuar në disa teori

• Author: Erjona Molla
• Position: Universiteti i Tiranës
• Pages: 100-107

ISSN 2410-759X

Acces online at www.iipccl.org

Balkan Journal of Interdisciplinary Research

IIPCCL Publishing, Tirana-Albania Vol. 2 No. 1

May, 2016

100

Zhvillimi i rolit gjinor tek femijet bazuar në disa teori

Erjona Molla

Universiteti i Tiranës

Abstrakt

Arsyeja e përzgjedhjes së kësaj teme është për shkak të ngjarjeve të jetës së përditshme si

dhe eksperiencave personale. Familjet në mënyrë aktive luajnë një rol te rendesishem në

socializimin e roleve gjinore me mënyrat se si ato organizojnë mjedisin për fëmijën.

Si çdo prind, mësues dhe psikolog zhvillimor di qe fëmijët meshkuj dhe femra bëhen

“mashkullor” dhe “femëror”, përkatësisht në një moshë shumë të hershme. Deri në

moshën katër ose pesë vjeçare, për shembull, vajzat dhe djemtë preferojnë në mënyrë

tipike bashkëmoshatarët e të njëjtës gjini. Përvetësimi i preferencave të përshtatshme

seksuale, aftësive, atributeve të personalitetit, sjelljeve dhe vetë-koncepteve referohet në

mënyrë tipike brenda psikologjisë si tipizimi i seksit. Ndikimi më i fuqishëm në zhvillimin

e roleve gjinore duket se ndodh brenda familjes, me prindër që transmetojnë, haptazi

dhe fshehurazi besimet dhe qendrimet e tyre në lidhje me gjininë.

Revolucioni gjinor ofron një mundësi për çdo prind që tu mësojë fëmijëve tanë që spektri

i maskilitetit dhe feminitetit nuk është vetëm atje jashtë në botë, por gjithashtu brenda

secilit prej nesh. Së paku, duke mësuar fëmijët tanë në lidhje me shtrirjen gjinore do t’i

ndihmojmë ata të përqafojnë të gjitha pjesët e tyre; më së shumti do të parandalojmë

izolimin depresiv që çon në norma të larta të vetëvrasjeve në mesin e të rinjve transgjinor.

Ky artikull është projektuar për të prezantuar pesë teori të rëndësishme rreth të kuptuarit

të zhvillimit të rolit gjinor. Këto teori janë: Teoria Psikoanalitike e Frojdit, Teoria e të

Mësuarit Social, Teoria Biosociale, Teoria e Kohlberg e Zhvillimit Kognitiv dhe Teoria e

Skemës Gjinore.

Fjalë kyçe: roli gjinor, socializimi, mashkullor, femëror.

Hyrje

Për të kuptuar zhvillimin e rolit gjinor është e rëndësishme të dimë dallimin ndërmjet

disa termave. Kështu, seksi i referohet statusit biologjik të të qenit mashkull dhe

femër, gjinia i referohet kuptimeve që shoqëritë dhe individët i japin të qenit mashkull

apo femër, roli gjinor i referohet pritshmërive shoqërore për sjelljen e përshtatshme

femërore dhe mashkullore, identiteti gjinor i referohet se si një person e percepton

veten psikologjikisht si mashkull ose femër. Në moshën 3 vjeçare, fëmijët e dinë nëse

ata janë mashkull apo femër. Zhvillimi i rolit gjinor fillon në lindje. Fëmijët janë të

ekspozuar ndaj shumë faktorëve të cilët ndikojnë në qëndrimet e tyre dhe sjelljen në

lidhje me rolet gjinore. Këto qëndrime dhe sjellje mësohen zakonisht në shtëpi dhe

më pas përforcohen nga bashkëmoshatarët e fëmijës, përvoja shkollore dhe mediat.

Ndikimi më i fuqishëm në zhvillimin e roleve gjinore duket se ndodh brenda familjes,

me prindërit që transmetojnë, haptazi dhe fshehurazi, besimet e tyre rreth gjinisë.

Ekspozimi i hershëm i fëmijës se çfarë do të thotë të jetë mashkull apo femër vjen

nga prindërit. Fëmijët përvetësojnë mesazhet e prindërve të tyre në lidhje me gjininë

në një moshë të vogël, me ndërgjegjësimin e dallimeve të rolit të seksit të të rriturit

te fëmijët e moshës 2 vjeçare (Witt, 1997).